Wat is verlengde jeugdhulp?
De mogelijkheid van verlengde jeugdhulp staat in de Jeugdwet. Het gaat om hulp aan jeugdigen tussen de 18 en 23 jaar. Bijvoorbeeld als er nog hulp nodig is en die hulp niet vanuit een andere wet kan worden geleverd. Dan kan de gemeente jeugdhulp toekennen aan een persoon ouder dan 18 jaar. Dit kan omdat in de Jeugdwet onder de definitie van ‘jeugdige’ ook iemand van 18 tot 23 jaar kan vallen.
Doel van verlengde jeugdhulp
Zodra de jeugdige 18 jaar wordt, vallen veel verschillende vormen van hulp en ondersteuning onder een andere wet, zoals de Wet langdurige zorg (Wlz), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wmo 2015. Als consulent moet u dan eerst kijken of de hulp vanuit een andere wet kan worden gegeven. Kan dit niet, dan is verlengde jeugdhulp mogelijk. Denk aan jeugdigen die problemen thuis hebben en hulp nodig hebben om zelfstandig te worden.
Criteria voor de inzet van verlengde jeugdhulp
Voor de inzet van verlengde jeugdhulp moet sprake zijn van een van de situaties waarvoor verlengde jeugdhulp kan worden ingezet. Zo kan deze hulp alleen worden ingezet voor een ‘jeugdige’ tussen de 18 en 23 jaar als op grond van de Jeugdwet wanneer:
De jeugdige al voor zijn 18e levensjaar hulp kreeg en de gemeente vindt dat voortzetting nodig is.
Er voor het bereiken van de 18e leeftijd is bepaald dat jeugdhulp nodig is.
De gemeente na beëindiging van de jeugdhulp (die was begonnen voor het 18e levensjaar) binnen een termijn van een half jaar vaststelt dat voorzetting van de jeugdhulp nodig is.
Overigens vallen pleegzorg en gezinshuiszorg tussen 18 en 21 jaar niet onder verlengde jeugdhulp. Dit komt omdat deze vormen van zorg standaard tot 21 jaar lopen. Voor pleegzorg en gezinshuiszorg tussen de 21 en 23 jaar kunt u dus wél verlengde jeugdhulp inzetten. Een andere uitzondering is de jeugdhulp in het kader van een strafrechtelijke beslissing of jeugdreclassering. Deze vormen van jeugdhulp vallen ook na 18 jaar onder de Jeugdwet en kunnen zelfs doorlopen na 23 jaar.
Beoordelingsproces: wel of geen verlengde jeugdhulp?
De gemeente bepaalt of een jeugdige verlengde jeugdhulp nodig heeft. Hiervoor doet de gemeente onderzoek. In dit onderzoek moet de gemeente hebben vastgesteld dat verlengde jeugdhulp noodzakelijk is. Immers, in de Jeugdwet staat als voorwaarde voor ‘verlengde jeugdhulp’ dat de jeugdhulp noodzakelijk is. Als gemeente moet u uw besluit dus goed motiveren.
Als u onderzoek gaat doen, is het belangrijk dat u het stappenplan van de Centrale Raad van Beroep volgt.
Stappenplan: is er jeugdhulp nodig?
De Centrale Raad van Beroep heeft in een uitspraak van 1 mei 2017 een stappenplan geformuleerd voor de beoordeling of jeugdhulp nodig is. Dit is het stappenplan:
- De gemeente stelt de hulpvraag van de jeugdige of zijn ouder vast.
- De gemeente stelt vast of er sprake is van opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen.
- De gemeente bepaalt welke hulp (aard en omvang) nodig is voor de jeugdige om gezond en veilig op te groeien, te groeien naar zelfstandigheid, voldoende zelfredzaam te zijn en mee te doen in de samenleving. Hierbij houdt de gemeente rekening met de leeftijd en het ontwikkelingsniveau.
- Er wordt onderzocht of én in hoeverre de eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen (de ‘eigen kracht’) van de ouder(s) en van het sociaal netwerk voldoende zijn om zelf de nodige hulp en ondersteuning te kunnen bieden.
- Alleen voor zover de eigen kracht ontoereikend is, moet het college een jeugdhulpvoorziening treffen.
Tip: begin op tijd met het onderzoek
Het is verstandig op tijd te beginnen met het onderzoek naar verlengde jeugdhulp. Steeds meer gemeenten werken met bijvoorbeeld een perspectiefplan, net als jeugdhulpaanbieders. Het is verstandig dat betrokken professionals ruim voor het 18e jaar met de jeugdige spreken over zijn toekomst. Bij voorkeur al vanaf het 16e jaar. Dit gesprek gaat over de zorg en ondersteuning die de jeugdige nodig heeft tot 18 jaar én misschien daarna.
Het doel is dat de overgang van 18- naar 18+ goed verloopt en de jeugdige niet tussen wal en schip valt. Hiervoor is het belangrijk dat alle betrokken partijen, ook binnen de gemeente, integraal samenwerken rond de jeugdige en zijn ouders/verzorgers. Dat vraagt om een goed jeugdbeleid van de gemeente over 18-/18+. Stimulansz adviseert over het opstellen van een goed beleid.
Wil je op de hoogte blijven van veranderingen in de Jeugdwet?
Schrijf je in voor de e-mail nieuwsbrief en blijf op de hoogte van ons aanbod
Vormen van verlengde jeugdhulp
In de meeste gevallen wordt jeugdhulp gegeven aan jeugdigen die thuis of zelfstandig wonen (ambulante hulp). Als gemeente geeft u de hulp dan thuis, op school of bij de hulpverlener. Denk hierbij bijvoorbeeld aan opvoedondersteuning. Ook ‘jeugdhulp met verblijf’ kan na 18 jaar worden ingezet. Hieronder een paar voorbeelden van vormen van jeugdhulp waarvoor na 18 jaar verlengde jeugdhulp kan worden ingezet.
Pleegzorg
Bij pleegzorg woont de jeugdige (tijdelijk) bij pleegouders. De jeugdige wordt dus niet door de eigen ouders verzorgd en opgevoed, maar door pleegouders. De pleegzorg wordt standaard ingezet tot 21 jaar. Tussen de 21 en 23 jaar kan hiervoor verlengde jeugdhulp in de vorm van pleegzorg worden ingezet.
Gezinsgerichte zorg
Gezinsgerichte zorg is een vorm van verblijf dat de gezinssituatie benadert, maar geen pleegzorg is. De jeugdige verblijft én overnacht bijvoorbeeld in een gezinshuis. Voor gezinshuizen geldt een bestuurlijke afspraak waaruit volgt dat de jeugdige daar tot 21 jaar kan verblijven en er tussen de 21 en 23 jaar verlengde jeugdhulp kan worden ingezet.
Verblijf bij een jeugdhulpaanbieder
De jeugdige verblijft op de accommodatie van de jeugdhulpaanbieder, vaak in een groep met andere jeugdigen. In feite gaat het hier om alle vormen van verblijf die niet onder 1 van de voorgaande categorieën vallen.
Samenwerking en partners
Voor de uitvoering van verlengde jeugdhulp werkt u als consulent samen met diverse partijen. Afhankelijk van de zorgvraag van de jeugdige na het 18e jaar.
Is er bijvoorbeeld een kinderbeschermingsmaatregel? Dan moet degene die deze maatregel uitvoert, tijdig contact leggen met de consulent van de gemeente om af te stemmen wat er nodig is na 18 jaar. De kinderbeschermingsmaatregel stopt op het moment dat de jeugdige 18 jaar wordt. Is er inderdaad iets nodig vanuit de verlengde jeugdhulp of wordt het een andere wet? Voor de overgang van jeugd-ggz naar de Zorgverzekeringswet (Zvv) geldt de Regeling overgang Jeugdwet naar Zvw bij bereiken 18 jaar. Deze regeling bepaalt dat de jeugdige de behandeling nog mag afmaken na het 18e jaar door dezelfde hulpverlener voor maximaal een jaar. De jeugdreclassering kan nog doorlopen na 23 jaar. Ook daarvoor is dus samenwerking nodig.
U kunt als consulent dus te maken krijgen met tal van instanties. Het is belangrijk dat u als consulent tijdig onderzoek doet én tijdig afstemt. Bij steeds meer gemeenten werken consulenten die zich specifiek richten op de overgang van 18- naar 18+, zodat de jeugdige na 18 jaar de hulp krijgt die nodig is en dit vanuit de juiste wet wordt ingezet.
Meer informatie over verlengde jeugdhulp
Dit artikel biedt u een globaal inzicht van verlengde jeugdhulp en de toepassing daarvan. Wilt u meer leren over de Jeugdwet?
Raadpleeg de module Jeugd van de kennisbank Inzicht Sociaal Domein
Bekijk onze trainingen over de Jeugdwet
Meld u aan voor onze nieuwsbrief, met updates over de Jeugdwet
