Uitdagende hulpvraag
Uitgangspunt van Speaking Minds is jongeren betrekken bij het armoedebeleid van gemeenten. Elke gemeente die meedoet aan het Speaking Mindstraject formuleert een hulpvraag. “Die van Heerlen was op z’n zachtst gezegd uitdagend”, zo vertelt Joyce Bertrand. Joyce is beleidsmedewerker Armoedebestrijding in Heerlen. Het is niet gebruikelijk dat gemeenten voor het besteden van de ‘Klijnsmagelden’ jongeren consulteren. Een gemeente bepaalt zelf de besteding van de gelden. Dat gold ook voor Heerlen. Joyce wist dus niet of het zogenaamde Kindpakket eigenlijk wel aan de vraag voldeed. Het Kindpakket bestaat uit kindregelingen en samenwerkingsverbanden met organisaties als stichting Leergeld, Jeugdcultuurfonds en Jeugdsportfonds. Het Kindpakket heeft tot doel om kinderen gelijke kansen te geven om zich te ontwikkelen (het liefst in natura). En dus kregen onderwijsassistenten in opleiding van het ROC Arcus College deze vraag voorgelegd: Wat hebben jongeren in armoede nodig? En waar gaan jongeren naartoe voor hulp?
“Dit project brengt een cultuuromslag teweeg. (…) Deze aanpak zou in het DNA van elke beleidsmedewerker moeten komen te zitten.”
Joyce Bertrand. Beleidsmedewerker gemeente Heerlen
Jongeren voor jongeren
WOW, zo dachten de jongeren van het ROC. Vergaderen in de raadszaal, koffie met koekjes én een gesprek met een enthousiaste wethouder die nog echt naar je luistert ook en tussendoor over zijn eigen kinderen vertelt. Het moet niet gekker worden.
Na 10 weken kwamen ze met een helder en praktisch antwoord op de hulpvraag van de gemeente. Hun advies luidde: Jongeren hebben een centrale veilige plek nodig waar ze zowel offline als online terechtkunnen voor hulp. De jongeren dachten ook na over hun eigen rol in de uitvoering van het project. Ze stelden voor om buddy te zijn voor andere jongeren die hun verhaal kwijt willen. Een mentor en vertrouwenspersoon tegelijk. Daarbij hoort ook het aanbieden van gratis huiswerkbegeleiding. Want dure huiswerkbegeleiding is vaak niet haalbaar voor jongeren met weinig geld. Kortom: Jongeren voor jongeren. Zo simpel kan het zijn. De adviezen worden door Heerlen meegenomen en in samenwerking met de jongeren verder uitgewerkt.
“Ik heb in 10 weken Speaking Minds meer geleerd dan in 10 maanden in de schoolbanken.” Jongere van ROC Arcus Heerlen
De maatschappij, dat zijn wij
WOW, zo dacht Joyce Bertrand. Deze jongeren denken echt na over hun maatschappelijke rol. Hoe zij hun eigen leven zo kunnen inrichten dat ook anderen daar hun voordeel mee kunnen doen. Dat had ze niet voorzien.”Speaking Minds kwam als geroepen voor Heerlen. Het sloot perfect aan bij wat ons met het armoedebeleid voor ogen stond”, aldus Joyce. Een aanpak die breed inzetbaar is en laat zien dat de gemeente en de maatschappij niet twee losse dingen zijn, maar onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. We zochten naar een duurzame oplossing, niet al te schools (want saai), die jongeren op een speelse manier intussen verder zou brengen in hun ontwikkeling. We hadden wel al contact met onderwijsinstellingen, maar dan waren het vrijwel altijd de begeleiders die we spraken. Het ging over de hoofden van jongeren heen. Dat wilden we veranderen. Een integrale aanpak, waarbij jongeren zelf inspraak hebben, het onderwijs in brede zin betrokken is, én wordt gekeken naar mogelijkheden en verbindingen, bestond gewoonweg niet. In Speaking Minds kwamen al deze wensen samen.”
Refresh yourself!
Hoe nu verder? Joyce: “we hebben samen met het Arcus en de gemeente Kerkrade een denktank opgericht om deze aanpak en samenwerking te verduurzamen. Er is constante vernieuwing nodig. En jongeren zien zoveel kansen en oplossingen, zoals het buddy-idee. We willen ontzettend graag dat jongeren de mogelijkheid krijgen deze ideeën ook daadwerkelijk uit te voeren. We vragen ze niet alleen mee te denken over het WAT, maar óók en vooral over het HOE. Dat is waar de gemeente het meest behoefte aan heeft en waar de leerlingen zelf het meeste van leren en enthousiast van worden.”
Een andere bril
Joyce stelt dat er bij gemeenten een cultuuromslag moet plaatsvinden. Echte oplossingen zijn alleen mogelijk als je de context van de ervaringsdeskundigen goed kent en dus leert kijken vanuit de doelgroep, zo meent Joyce. Deze Speaking Mindsaanpak zou volgens haar dan ook in het DNA van elke beleidsmedewerker moeten komen te zitten. Inspiratiebron voor dit ‘anders denken’ was in Heerlen de kennismaking met de omgekeerde toets, een toets waarbij het effect van maatregelen voorop staat. Gemeenten moeten de mensen om wie het gaat meenemen in het oplossen van maatschappelijke problemen of knelpunten. Dit project voorziet in die behoefte. Joyce: “Met Speaking Minds kijken jongeren door de bril van de gemeente en krijgen zij het grotere plaatje te zien. Tegelijkertijd leren jongeren de gemeente met een andere blik naar de maatschappij te kijken”. De gemeente voelt zich een beetje ‘Alice in Jongerenland’, lacht Joyce. “De manier waarop jongeren naar een probleem of knelpunt kijken, is bepalend voor de mogelijke oplossing. We krijgen door deze aanpak de kans ons te verbazen en dit WOW-effect vervolgens te gebruiken om door jongeren aangedragen oplossingen te faciliteren waarmee ze écht geholpen zijn. Die verbinding is prachtig. WOW!”
De nieuwe methodiek Speaking Minds brengt jongeren en beleidsmakers van gemeenten samen en geeft handen en voeten aan effectief armoedebeleid.
