Verbetering van de uitvoering is een noodzakelijke voorwaarde voor verbetering van het sociaal domein. En we kunnen vandaag al beginnen!

Goed samenwerken in het sociale domein vereist een gedeelde taakopvatting. Maar de ene bijstandsconsulent vindt dat hij het recht op bijstand streng moet controleren; de andere wil vooral mensen helpen. Dit verschil in taakopvatting geeft andere uitkomsten. Wat is wijsheid?

Mensen die succesvol zijn geven niet op, ook niet na teleurstellingen. Positieve verwachtingen van anderen geven hen bovendien een extra stimulans. Binnen de Participatiewet wordt weinig gebruik gemaakt van deze kennis: werkzoekenden krijgen eerder straf dan aanmoediging.

Vanaf 2021 moet het college van burgemeester en wethouders zich richting de gemeenteraad verantwoorden over de rechtmatigheid van de uitgaven. Dit betekent dat de rollen van het college, gemeenteraad en die van de accountant veranderen. Maar welke gevolgen heeft dit voor de uitvoerende afdelingen binnen de gemeente?

In deze blog staat de Notitie Rechtmatigheidsverantwoording van de Commissie Bedrijfsvoering Auditing Decentrale Overheden (BADO) centraal. Wij willen daarbij vooral de focus richten op de invloed die de komst van de rechtmatigheidsverantwoording heeft op de werkzaamheden van de medewerkers belast met de uitvoering van controles.

Met ingang van 2021 verandert de wijze waarop het college van burgemeester en wethouders financiële verantwoording aflegt. Het college zal dan in een verklaring aan de gemeenteraad moeten aangeven in hoeverre de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten rechtmatig tot stand gekomen zijn. De gemeenteraad zal vervolgens deze verantwoording beoordelen en er vragen over stellen.

Als leidinggevende of beleidsmedewerker heb je door het jaar heen op verschillende momenten te maken met de planning-en-control (PenC) cyclus van de gemeente.  En op sommige momenten ben je zelfs met meer dan één document uit deze cyclus bezig. Is het vaak niet weer hetzelfde?

Misschien ontvangt uw gemeente al jarenlang een goedkeurende verklaring van de controlerende accountant. U bent daar trots op en dat is terecht. Vanaf 2021 gaat dit proces er anders uitzien. Dan legt het college van B&W zélf verantwoording af over het rechtmatig handelen [1] van de gemeente. De accountant beoordeelt dan alleen nog of de door het college van Burgemeester & Wethouders opgestelde rechtmatigheidsverantwoording betrouwbaar tot stand is gekomen. Tijd dus om het proces rondom de jaarrekeningcontrole kritisch onder de loep te nemen.

Inmiddels zijn er heel wat ‘omgekeerde verordeningen’ vastgesteld en is een aantal gemeenten bezig om een omgekeerde verordening te schrijven. Bij één gemeente mocht ik aansluiten bij de raadscommissie Samenleving, waar de omgekeerde verordening besproken werd. De belangrijkste vraag van de commissie was: Hoe gaat deze verordening ons helpen om meer maatwerk te leveren en integraal te werken? En dat is inderdaad precies waar het om gaat. Wordt het beoogde effect wel gerealiseerd?

Als professional in het sociaal domein heeft u de taak om de zelfredzaamheid van cliënten te versterken. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het boek ‘Mindset’ van Carol Dweck geeft inzicht in hoe u dit vorm zou kunnen geven. Als we die kennis zouden inzetten voor de hulp aan mensen die werkzoekend zijn of uit de financiële problemen willen komen, dan zou dat wel eens tot heel mooie resultaten kunnen leiden.

Maarten Simons van Stimulansz: “We willen gemeenten uitdagen om ambitieus te zijn en bij kwaliteitscontrole ook te kijken naar het effect voor inwoners.” Maar hoe vertaalt u deze ambities naar concrete verbeteringen of een plan van aanpak? Om hier meer inzicht in te krijgen, heeft Stimulansz het KiC Volwassenheidsmodel ontwikkeld.

Handhavers bestaan er in alle soorten en maten (het zijn net mensen). Dat is op zich niet zo wonderlijk, maar het is wel bijzonder dat die diversiteit niet geldt voor hun reputatie. In  veel gemeenten worden ze toch een beetje als ‘eng, star en rigide’ gezien. Is die reputatie wel terecht?