7 juridische tips voor telefonisch indiceren en beschikken in tijden van coronacrisis

Dat geldt zeker voor telefonisch indiceren, zoals besproken in een eerdere blog van mijn collega Anitra Vink. In principe leidt telefonisch indiceren niet tot zorgvuldig onderzoek. Door de telefoon mist u heel veel aspecten. Bovendien is het voor de aanvrager lastig om adequaat te reageren. Maar als op huisbezoek gaan geen optie is (zoals in deze intelligente lock down), dan kan het niet anders. Daarom is het van belang alles ook juridisch zo goed mogelijk te doen. In bezwaar en beroep zal zeker rekening gehouden worden met de moeilijke omstandigheden, mits u er alles aan hebt gedaan om zo zorgvuldig mogelijk te zijn.

Zorgvuldig onderzoek leidt tot een zorgvuldige beschikking

Om een zorgvuldig besluit te nemen is een zorgvuldig onderzoek nodig. Daarbij volgt u uiteraard wat de Wmo 2015 (artikel 2.3.2, lid 4 a t/m g) voorschrijft en het stappenplan van de Centrale Raad van Beroep. Daarover meer in een volgende blog. Na het zorgvuldige onderzoek legt u een besluit vast in een complete en goed geformuleerde beschikking. Let daarbij op de volgende 7 tips:

• Maak gebruik van een inlichtingenformulier. Hierop kan de aanvrager expliciet schriftelijk verklaren dat gegevens naar waarheid zijn ingevuld. Gemeenten zijn helemaal vrij om formulieren naar eigen inzicht samen te stellen (artikel 4:4 Algemene wet bestuursrecht). Vraag uiteraard alleen naar zaken die echt nodig zijn voor de beslissing op een aanvraag;
• Maak goed gebruik van al beschikbare gegevens in de Basisregistratie personen (BRP) en vergeet – in het geval de aanvrager een Wlz-indicatie heeft – de Wlz-registertoets niet;
• Vermeld in het verslag en de beschikking dat het om een telefonisch onderzoek gaat en dat dit niet zorgvuldig is. Meld ook op welke punten nader onderzoek nodig is. Geef aan wanneer dat nadere onderzoek plaats kan vinden, bijvoorbeeld zo snel mogelijk als huisbezoek weer mogelijk is. Geef daarbij ook aan dat dit kan leiden tot herziening van het besluit of zelfs tot intrekking van het besluit, als nader onderzoek daartoe aanleiding geeft.
• Vergeet niet heel goed te motiveren waarom u toekent of waarom u afwijst. Heeft dat te maken met de huidige bijzondere omstandigheden? Bijvoorbeeld omdat de situatie telefonisch niet duidelijk te krijgen is? Of omdat de voorziening niet geleverd kan worden? U wijst dan af tot u wel gewoon onderzoek kunt doen en er weer geleverd kan worden. Formuleer in ieder geval welke bijdrage aan zelfredzaamheid en participatie (de thema’s van de Wmo 2015) u levert of niet behoeft te leveren.
• Let op de lengte van de toekenning, de looptijd van de beschikking. Het is heel goed mogelijk dat u de maatwerkvoorziening voor een beperkte periode wilt toekennen. Gemeenten zijn in principe vrij om zelf de looptijd van de beschikking te bepalen. Een korte toekenningsperiode is mogelijk als bijvoorbeeld nog niet alles duidelijk is, maar er wel direct hulp ingezet moet worden (voor zover die geleverd kan worden). Geef dan duidelijk aan hoe lang de periode is (zou heel goed kunnen zijn: tot x weken na het beëindigen van de lock down) en ook waarom u voor deze periode indiceert.
• Vergeet bij toekenning niet eventuele voorwaarden die u wilt stellen, te vermelden in de beschikking. De meeste gemeenten hebben in hun verordening geregeld welke voorwaarden er in een de toekenningsbeschikking moeten worden vermeld. Dat is heel belangrijk, omdat de cliënt die voorwaarden moet weten. U kunt niet verwachten dat een cliënt zich houdt aan voorwaarden die hij niet kent. En zonder verstrekkingsvoorwaarden is het ook heel lastig om te herzien en/of terug te vorderen. Informeer cliënten in de beschikking ook zo duidelijk mogelijk over hun inlichtingenplicht na de toekenning (zie artikel 2.3.8 lid 1 Wmo 2015).
• Zorg bij een persoonsgebonden budget dat u goed onderzoek doet naar de pgb-vaardigheid van de cliënt of anders naar de ‘gewaarborgde hulp’. Mensen met een regieprobleem (dat zijn bijna alle aanvragers voor begeleiding of beschermd wonen) missen per definitie die pgb-vaardigheid. Ook moet de gemeente vooraf toetsen of via een pgb ondersteuning van voldoende kwaliteit wordt ingekocht. Bij twijfel nooit een pgb toekennen. Desnoods ken je eerst hulp in natura toe en na aanvullend onderzoek eventueel een pgb als dat verantwoord is.

Met deze 7 tips is de kans groot dat u zo zorgvuldig mogelijk werkt. En dat de cliënt een voorziening krijgt die aansluit bij zijn eigenschappen en behoefte, ook als een huisbezoek tijdelijk niet mogelijk is en de indicatie telefonisch heeft plaatsgevonden.U vindt ze in onze juridische kennisbank Inzicht Sociaal Domein