De integrale bril: een frisse kijk op vraagstukken van jongeren in kwetsbare posities

Had u de bril niet opgezet, dan had u dat gemist. En dan was het probleem met geld misschien wel goed opgepakt, maar waren de andere problemen blijven liggen. En daarmee weet u één ding zeker: deze jongere ziet u vroeg of laat weer terug bij een ander loket.

Jaarverslag 2017 Nationale Ombudsman

Eén van de conclusies van het jaarverslag 2017 (jaarverslag) van de Nationale Ombudsman en de Kinderombudsman bevestigt de noodzaak van het gebruik van een integrale bril. Uit het rapport blijkt dat het bij gemeenten ontbreekt aan een integrale samenwerking. De hulpvragen die bij de Ombudsman terechtkwamen hadden door gemeenten vaak beter kunnen worden opgelost wanneer men breder gekeken had naar de situatie van de klant. Het oplossen van maar één specifiek probleem verbetert in veel gevallen dus niet de situatie van een jongere. Om jongeren echt te helpen, moet er een samenhangende aanpak komen die zich richt op de hele leefomgeving. Dat betekent dus niet alleen dat u een integrale bril moet opzetten maar dat u ook de logische vervolgstap moet zetten: de samenwerking zoeken.

Een voorbeeld

Hans is 17 jaar en komt bij de gemeente met een probleem: hij moet en wil graag naar zijn middelbare school, maar om daar te komen moet hij óf fietsen óf met het OV. Hij ging altijd op een oude fiets, maar die is kapotgegaan en zijn ouders hebben geen geld voor een nieuwe. Reizen met het OV kunnen Hans en zijn ouders ook niet betalen. Door de gemeentemedewerker wordt ingezoomd op de vraag: een financieel probleem. Samen met Hans wordt er gezocht naar een oplossing. Super, want dan kan Hans weer naar school en een diploma halen. Je zou zeggen: goed gedaan en daarmee klaar. Ware het niet dat er méér speelt bij Hans en zijn ouders. Door de integrale bril op te zetten en uit te zoomen zouden we zien dat er problemen zijn rondom een zieke en beperkte moeder, een vader die gokverslaafd is en spanningen die hoog oplopen. Met die informatie zou de gemeentemedewerker de samenwerking zoeken met collega’s en zo hopelijk bereiken dat Hans en zijn ouders de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. En daarmee wordt voorkomen dat het thuis escaleert en dat er in de toekomst veel meer hulpverlening nodig zal zijn.

Waar vindt u de integrale bril?

Het goede nieuws is: de integrale bril heeft u allang in huis. De gemeente heeft namelijk al ervaren professionals in dienst. Om integraal te kijken en te werken zijn er wel een aantal dingen extra nodig:

• Een goede vraagtechniek: om integraal te kunnen werken, moet men de juiste, integrale, vragen stellen. Vervolgens moet men luisteren naar het antwoord en doorvragen waar nodig. Dat vergt goede gespreksvaardigheden.
• Schakelen naar samenwerking: als blijkt dat er ook vragen spelen die op een terrein liggen die de eigen expertise te boven gaat, moet men weten wie op dat specifieke vlak wel de juiste kennis heeft. Dit vraagt om verbinding tussen de professionals.
• Regie: als er geschakeld wordt naar een integrale aanpak is het noodzakelijk dat iemand de koers in de gaten houdt. Idealiter is dat de jongere zelf met hulp van een professional. Om overzicht te kunnen houden is het noodzakelijk om een integraal ‘regie-overleg’ te organiseren.

Is dit geregeld, dan hoeven u en uw collega’s alleen nog maar de integrale bril op te zetten om jongeren daadwerkelijk vooruit te helpen!