Ontschotten voor kwetsbare jongeren in het Sociaal Domein: wie durft?

De casus van Sofie

Sofie is 17 en woont in een jeugdinstelling . Ze is daar terechtgekomen omdat het thuis niet goed ging met haar. Haar moeder is verslaafd en hierdoor kon ze niet goed voor Sofie zorgen. Sofie werd verwaarloosd: er was vaak geen eten in huis en haar moeder was meer op straat te vinden dan thuis. De vader van Sofie is uit beeld sinds haar babytijd en van hem kon dus geen hulp worden verwacht. Omdat Sofie een ontwikkelingsachterstand bleek te hebben en in haar gedrag vaak ontspoorde, werd er voor haar een plaats in een jeugdinstelling gezocht en gevonden. Hier heeft ze de afgelopen jaren niet alleen gewoond, maar werd ze ook behandeld en begeleid. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen want het gaat nu gelukkig goed met Sofie. Sofie is uitbehandeld en volgens de professionals van de instelling is ze er klaar voor om op kamers te gaan wonen met lichte ondersteuning vanuit het wijkteam. Niets aan de hand, zouden we kunnen zeggen. Ware het niet dat om op kamers te kunnen wonen inkomen nodig is: de huur moet betaald, er moet brood op de plank. Sofie gaat naar het mbo en ze heeft een bijbaantje op zaterdag. Dat is niet genoeg om een kamer te huren en om van te leven.

Oplossingen binnen de schotten

Een jongvolwassene van 17 krijgt geen studiefinanciering en ook geen bijstand. Vanaf 18 kan dat wel. Sofie wordt pas over 8 maanden 18 jaar. Wat nu?

  • Optie 1: Sofie blijft tot haar 18e in de jeugdinstelling. Dit kost ongeveer € 3000 per maand en wordt betaald vanuit de Jeugdwet. Het punt hierbij is dat Sofie uitbehandeld is. Ze heeft eigenlijk deze plek niet meer nodig en houdt hem bezet voor een ander die de zorg wél nodig heeft.
  • Optie 2: Sofie gaat op kamers wonen met een IKT (intensieve kamertraining). Dit houdt in dat ze vanuit de Jeugdwet een indicatie krijgt voor intensieve begeleiding. Kosten: ongeveer € 2500 per maand. Hierbij geldt ook weer dat Sofie die intensieve begeleiding niet nodig heeft.
  • Optie 3: we doen niets. Sofie wordt ‘ontslagen’ uit de instelling en ze kan niet op kamers gaan wonen. Sofie gaat weer naar haar moeder. Daar heeft ze nog steeds geen veilige woonomgeving en moeder heeft ook geen financiële middelen om Sofie te onderhouden.

Oplossing buiten de schotten

Centraal bij het zoeken en vinden van  een oplossing zou het effect altijd moeten zijn: wat wil Sofie bereiken? Zij wil (en kan) zelfstandig gaan wonen met minimale (en kosteloze) ondersteuning vanuit het wijkteam. Om dat te bereiken kunnen we samen met haar kijken naar wat hiervoor nodig is.  Het gaat dus enkel om een financiële aanvulling tot haar 18e verjaardag. We praten over  een aanvulling van misschien € 500 per maand zodat Sofie een kamer kan huren. Op grond van dringende redenen kan dit worden betaald vanuit de bijstand. Een andere oplossing buiten de schotten is dat ze de kinderbijslag  aan haarzelf laat uitbetalen en samen met haar inkomen vanuit het bijbaantje kan ze dan rondkomen. Op haar 18e vraagt Sofie studiefinanciering aan voor uitwonenden en daarmee betaalt ze dan haar kamer en opleiding.

Budget Sociaal Domein

Misschien zou de oplossing helemaal niet meer zo ingewikkeld zijn als we zouden werken met een budget Sociaal Domein. Mensen van 0 tot 100 melden zich met een vraag die past binnen het domein en we kijken alleen nog maar naar de vraag en het doel en niet langer naar de financieringsstroom. Dit kan ook als we kijken naar hoe het Gemeentefonds is opgebouwd. Dit fonds biedt ruimte voor een dergelijke werkwijze. Een  Sociaal Domein brede verordening en dito beleidsregels horen hier ook bij. Niet meer uitgaan van aparte verordeningen voor aparte wetten maar van één Verordening Sociaal Domein! Welke gemeente durft het aan om deze uitdaging  aan te gaan? De uwe?

Pagina delen op socials

Meer weten over dit onderwerp?

Anitra Vink helpt je graag verder.

Nieuwsbrief Sociaal Domein

Binnen 5 minuten op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in het sociaal domein? Meld u aan voor onze gratis nieuwsbrief. Met onder andere blogs van experts, interessante whitepapers en toelichting op wet- en regelgeving.

Andere bekeken ook

Een open deur naar bestaanszekerheid

In mijn vorige blog over bestaanszekerheid heb ik stilgestaan bij het goed faciliteren van mensen zodat zij duidelijkheid hebben over de financiële regelingen waar ze gebruik van kunnen maken. Weten wat mogelijk is, dat is echter pas de eerste stap. De volgende stap is zorgen dat zij gemakkelijk gebruik kunnen maken van die regelingen. Dat vraagt namelijk best wat van mensen. Gelukkig zit de Wet proactieve dienstverlening in de pijplijn en die kan hier een mooie bijdrage aan leveren. Tot die wet van kracht is kunnen we al heel wat stappen zetten.

Een praktische doener in het jeugdrecht: mr. Moniek Toonen-Hamerlinck

Hoe bepaal je welke gemeente financieel verantwoordelijk is voor jeugdhulp? Wat valt wel of niet onder de Jeugdwet? En hoe beoordeel je de eigen kracht van ouders en jeugdigen? Dit zijn slechts enkele van de vragen die dagelijks binnenkomen bij de helpdesk van Inzicht Sociaal Domein.

Stimulansz Zomerschool 2025

Van 5 tot en met 26 juni 2025 organiseert Stimulansz de jaarlijkse online Zomerschool voor professionals in het sociaal domein. Met 7 praktijkgerichte webinars biedt deze editie een unieke kans om actuele ontwikkelingen te verkennen en praktische inzichten op te doen.