Preventie van schulden en financiële keuzes

Schuldhulpverlening raakt aan veel levensterreinen van inwoners, dat vraagt een brede blik op de benodigde kennis én op de belevingswereld van de inwoner. Om daar meer over te weten te komen ben ik bij de platformbijeenkomst ‘Op gedrag kun je rekenen’ geweest. Die werd georganiseerd rond de presentatie van het Actieplan Consumentenkeuzes van Wijzer in geldzaken. Tussen het actieplan en gemeentelijke schuldhulpverlening zie ik verbanden.

Actieplan Consumentenkeuzes

In het Actieplan Consumentenkeuzes werken partijen uit de financiële sector, de gedragswetenschap en de overheid (ministerie van Financiën) samen vanuit de gedachte dat consumenten niet altijd rationeel handelen. Financiële keuzes vragen om doordachte afwegingen en een kritische houding. Voor mensen met geldzorgen in een snelle digitale omgeving kan dit lastig zijn. Met het actieplan willen deze partijen de consumenten helpen bij het maken van gezonde financiële keuzes. Bijvoorbeeld door veranderingen door te voeren in communicatie en dienstverlening.

Ik hoor u denken, wat heeft dat met schuldhulpverlening te maken?

Eén van de thema’s binnen het Actieplan Consumentenkeuzes is financiële redzaamheid. Voor financieel weerbare huishoudens is het belangrijk dat consumenten gestimuleerd worden om op de juiste momenten actie te ondernemen met betrekking tot hun financiën.

Ziet u het verband?

Soms duurt het jaren voordat mensen met schulden hulp zoeken. Eigenlijk wil je dat een inwoner met geldproblemen sneller in beweging komt en eerder hulp zoekt. Dus op tijd in actie komt. Vroegsignalering is een van de middelen om inwoners met schulden eerder op het spoor te komen en ze actief hulp aan te bieden. Maar eigenlijk wil je er nóg eerder bij zijn. Dat de inwoner zelf de hulp gaat zoeken als het financieel niet goed loopt. Nog voordat er daadwerkelijk schulden ontstaan.

Preventie

Als je schulden wilt voorkomen dan kom je uit bij preventie. Preventie is een onderdeel van integrale schuldhulpverlening. Een van de bedoelingen van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.

Hoort het maken van gezonde financiële keuzes niet bij preventie?!

Schulden hebben een grote impact op de gezondheid van mensen, op relaties en gezinnen, op participatie en arbeidsproductiviteit, op het mentale vermogen en gedrag. Redenen voor de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) om een advies uit te brengen over het voorkomen van schulden. Het advies draagt oplossingen aan voor de preventie van schulden met eenvoud als uitgangspunt.

Financiële dienstverleners

Eén van de adviezen is meer verantwoordelijkheid neer te leggen bij schuldeisers door middel van een zorgplicht. Niet alle financiële dienstverleners zijn ook schuldeiser, maar in veel gevallen kunnen organisaties beide zijn. Denk aan een verzekeraar die schade vergoedt en premies int.

Op de platformbijeenkomst waren diverse financiële aanbieders die hun verantwoordelijkheid nemen en ervoor willen zorgen dat inwoners niet in betalingsproblemen raken.

Integrale dienstverlening

Vanuit integrale schuldhulpverlening waar preventie een onderdeel van is, ligt hier ook een taak voor gemeenten. Aan de hand van pilots in de financiële dienstverlening kan ik een paar interventies aanbevelen:

• Benader de inwoner met een positieve insteek;
• Maak gebruik van laagdrempelige en persoonlijke communicatie, bijvoorbeeld een sms of telefonisch gesprek;
• Wees aanwezig met hulpaanbod op relevante plaatsen (huisarts, enz.) en life events (geboorte, scheiding, ontslag enz.)
• Zorg ervoor dat het voor de inwoner makkelijk is om te reageren of een stap te zetten.

Meer tips en uitwerking van interventies? Neem contact met mij op.