Lea is begin 30, heeft sinds 10 jaar een uitkering en sinds 5 jaar een vriend met wie zij vermoedelijk samenwoont. Geconfronteerd met de bevindingen uit het onderzoek ontkent ze de samenwoning niet. Ze dreigt de prostitutie in te gaan als haar uitkering stopt. Haar vriend heeft inkomsten boven de bijstandsnorm.
De bewoners in de wijk hebben last van dit gezin. Er zijn regelmatig meldingen bij de politie van huiselijk geweld, waarbij Lea haar vriend slaat en andersom. Bovendien bestaat het vermoeden dat vanuit dit huis wordt gedeald in drugs en dat Lea zich prostitueert.
5 jaar na het signaal dat Lea zeer waarschijnlijk samenwoont is ze geconfronteerd met de bevindingen uit het onderzoek. Het kan haar niet schelen dat de regels zo zijn, voor haar geldt dat ze niet op kosten van haar vriend wil leven. Ze wil een eigen uitkering. De samenwoning ontkent ze niet. Wat ze gaat doen als haar uitkering stopt? Zelf geeft ze aan “dat ze goud tussen haar benen heeft.” Met andere woorden, ze dreigt de prostitutie in te gaan. Bovendien dreigt ze haar vriend in dat geval het huis uit te zetten en opnieuw een uitkering aan te vragen. Anderzijds heeft ze zulke dingen al vaker beweerd, maar nog nooit uitgevoerd.
Er is niet echt een gezamenlijk effect vastgesteld. Lea wil (zo lijkt het) haar vriend in huis hebben én een uitkering krijgen. Wat de gemeente wil is: (1) Verslaving aanpakken, (2) Dagritme opbouwen, (3) Voorkomen dat Lea in de prostitutie terechtkomt.
Onder de grondwaarden van de Wmo valt het meedoen aan het maatschappelijk leven. Lea wil zelfredzaam zijn. Op grond van de complementariteit moet ze zelf eerst doen wat ze kan, de gemeente helpt. Samen met haar partner is ze in staat om haar bestaansminimum te garanderen. Daar hoeft de gemeente geen rol in te spelen. Het voorkomen dat ze in de prostitutie komt is geen doel van de Wmo of de PW.
Er speelt veel huiselijk geweld binnen dit gezin en het risico bestaat dat Lea in de prostitutie belandt. Allebei zeer onwenselijk. De vraag is wat het stoppen of continueren van de uitkering voor effect heeft op deze twee zaken. Er lijkt geen verband te zijn. Er is voldoende inkomen, dus werk in de prostitutie is niet noodzakelijk om in het bestaan te voorzien. Met andere woorden, er is geen causaal verband tussen het stoppen met de uitkering en werken als prostituee. Het voortzetten van de uitkering lijkt nadelig voor de buurt. Er is veel overlast. Het is de vraag wat het doet met het vertrouwen in de overheid als voor de buurt volstrekt helder is dat dit gezin ten onrechte bijstand krijgt, maar dit wel blijft voortduren. Dat geeft een negatief signaal af.
In dit geval was de gemeente al 5 jaar op de hoogte van het feit dat de uitkering niet conform de regels werd verstrekt. Het interventieteam was op de hoogte en heeft handhaving gevraagd om geen onderzoek te doen. Pas na 5 jaar heeft handhaving het onderzoek kunnen oppakken. Er ligt nu een aantal keuzes voor:
Dat kan met onze juridische kennisbank Inzicht Sociaal Domein
