Maar net als je tevreden staat te kijken naar het resultaat begint het te schuiven en stort het hele bouwwerk in. Zo gaat het ook als je het sociaal domein wilt opbouwen zonder goed beleid. In plaats van bakstenen heb je te maken met verschillende belangen die je moet metselen tot een mooi en samenhangend geheel.
De beleidsmedewerker moet behendig laveren tussen allerlei belangen. Van de gemeenteraad, de uitvoerend professional en de frontoffice tot sociaal wijkteams en natuurlijk de burgers. Een complicerende factor daarbij is dat de problemen van echte mensen over de grenzen reiken die door de wetgever of de financieringsvorm is aangebracht. Een jongere met schulden komt daardoor op school in de problemen. En of de schuldhulpverlener, de bijstandsconsulent of het Regionale Meld- en Coördinatiepunt (RMC) dat oplost kan hem of haar he-le-maal niets schelen. Als het maar wordt opgelost! De gemeenteraad heeft daarentegen wel een begrensd belang. Geen gemeentelijke taak? Dan liever buiten de deur oplossen!
Hebben we dan alle lastige punten? Welnee! Een beleidsmedewerker moet de belangen kunnen verbinden. In staat zijn gesprekken te voeren met de gemeenteraad over de te volgen koers, met de juristen over de mogelijkheden binnen de wetgeving, met de burgers over hun leefwereld en belangen en met de uitvoerend professionals over de praktische uitvoerbaarheid. Dat is niet eenvoudig! Want ook hier gaat het om allemaal verschillende mensen met hun eigen leef- en belevingswereld. En daarmee hun eigen taal en eigen cultuur. Een beleidsmedewerker sociaal domein moet al die talen en culturen vertalen naar één gemeenschappelijke taal die iedereen begrijpt en waar iedereen zich comfortabel bij voelt.
De beleidsmedewerker moet dus ver boven de materie uitstijgen om daadwerkelijk de belangen te verbinden en te vertalen. Goede en gedegen wetskennis van alle terreinen is daarom noodzakelijk. Pas dan ontstaat zicht op de verbindingen. Zowel de Participatiewet als de Wmo geven de opdracht om mensen te laten participeren. Hoe kunnen we daar een slimme verbinding maken? En is het nu echt slim om een jongere met schulden te laten stoppen met zijn opleiding? Zodat hij kan gaan werken en toegang krijgt tot de schuldhulpverlening? Nee dus, want als die jongere bij de sociale dienst komt wordt hij net zo hard weer teruggestuurd naar de opleiding omdat hij eerst een startkwalificatie moet halen. Goede kennis is dus noodzakelijk.
Is er over de grenzen gekeken, gemetseld, boven de partijen uitgestegen en een gemeenschappelijke taal ontwikkeld? Dan volgt de lakmoesproef: het opschrijven! Hoe mooi kan het zijn, helder beleid dat in een gemeenschappelijke taal geschreven is, zonder dat het mensen in een keurslijf dwingt . Dat zou geweldig zijn, als het beleid zou bestaan uit richtinggevende principes. En eerlijk is eerlijk, het is ook makkelijker. Want het is natuurlijk ontzettend tijdrovend en energieslurpend als je op elke regel 10 uitzonderingen moet beschrijven, met liefst nog een uitzondering op de uitzondering.
Ben je beleidsmedewerker en vraag je je nu af of dit allemaal wel kan? Waarschijnlijk niet. Lang niet alle kwaliteiten en competenties die nu worden gevraagd werden in het verleden ook gevraagd. De wereld verandert en de keuze is aan jou om daar wel of niet in mee te gaan. Het goede nieuws is dat veel van deze competenties wel te ontwikkelen zijn. En lukt het je om al deze taken goed uit te voeren? Dan heb je een wereldbaan waar je waarschijnlijk veel voldoening uit haalt omdat je mensen echt verder helpt.
