Kernpunten Tozo op een rij

Doelbereik

• De Tozo is een tijdelijke noodmaatregel die erop is gericht om de door de coronacrisis zwaarst getroffen zelfstandige snel en adequaat te ondersteunen. Het belang van de regeling is niet enkel het bieden van inkomenszekerheid tot aan het sociaal minimum, maar tevens in het ondervangen van liquiditeitsproblemen van de onderneming. Doel is dat zoveel mogelijk zelfstandigen – na afloop van de coronacrisis – hun bedrijf kunnen voortzetten.  De reguliere bijstand, op grond van de Participatiewet, blijft het sluitstuk van de sociale zekerheid.
• In de Tozo wordt voorzien in de mogelijkheid om verlenging te regelen.
• De verwachting is dat aantal toekenningen Tozo voor levensonderhoud oploopt tot 300.000 en dat het aantal toekenningen voor bedrijfskapitaal tot 200.000.

Doelgroep

• Sekswerkers met een arbeidscontract komen in aanmerking voor de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW), die hun werkgever kan aanvragen. Veel sekswerkers zijn echter zelfstandig: voor hun geldt de Tozo ook
• Van personen,  met een verblijfsvergunning,  die aanspraak maken op de Tozo-regeling hoeft de gemeente geen melding te doen bij de IND. De IND hanteert coulance ten aanzien van personen van wie de verblijfsvergunning afloopt (en door wie geen verlenging wordt aangevraagd) en voor EU-burgers die tijdelijk vanwege de huidige situatie niet terug kunnen naar het land van herkomst.
• Deelvissers, die als lid van de bemanning van een vissersvaartuig aanspraak hebben op een aandeel in de besomming en verzekerd zijn bij het Sociaal fonds maatschapsvisserij of (mede-) exploitant zijn van het vaartuig, kunnen ook een beroep doen op de Tozo.
• De zelfstandige die in Nederland woont en buiten Nederland zijn bedrijf heeft kan aanspraak maken op Tozo. Dit wordt uitgewerkt in een ministeriële regeling.

Niet tot de doelgroep behoren

• De Tozo strekt zich niet uit tot personen die de AOW- leeftijd hebben bereikt. Voor hen is reeds geborgd dat zij van voldoende middelen van bestaan hebben.
• Uitkeringsgerechtigden die vanuit de PW met toestemming van de gemeente als parttime ondernemer zijn begonnen, en nu vanwege de coronacrisis geen inkomsten uit het beroep of bedrijf hebben, komen niet in aanmerking voor de Tozo, maar weer in aanmerking voor volledige (reguliere) bijstand.
• Personen die ervoor kiezen om hun bedrijf of zelfstandig beroep te beëindigen, al dan niet als gevolg van de coronacrisis, komen niet in aanmerking voor de Tozo, omdat zij niet meer voldoen aan het criterium zelfstandige.

Voorwaarden

• Om in aanmerking te kunnen komen voor een Tozo-uitkering moet de zelfstandige ten minste 1.225 uur per jaar voor het bedrijf of zelfstandig beroep werkzaam moet zijn geweest. Er is geen aanleiding om het urencriterium ruimhartig toe te passen.
• Het urencriterium geldt ook voor degene die naast zijn zelfstandige activiteiten werkzaamheden in dienstbetrekking verricht. Indien die persoon niet voldoet aan het urencriterium, wordt hij volgens de definitie in de Tozo niet aangemerkt als zelfstandige. Wie niet aan het urencriterium voldoet, is aangewezen op arbeid in dienstbetrekking, waarvoor zijn werkgever zo nodig een beroep kan doen op de NOW, en kan eventueel een beroep doen op bijstand op grond van de Participatiewet.
• In het geval van twee gehuwden die beide zelfstandigen zijn, kan het inkomen van de meestverdienende zelfstandige buiten beschouwing blijven.
• De hoogte van de bijstand is afhankelijk van de leeftijd. Dit betekent dat voor de zelfstandige van 18 tot 21 jaar lagere jongerennormen gelden. De ouders hebben een onderhoudsplicht jegens hun kinderen jonger dan 21 jaar. Om deze reden hoeft de bijstandsnorm voor personen van 18 tot 21 jaar niet volledig de noodzakelijke kosten van bestaan te dekken. De Participatiewet biedt gemeenten dan de mogelijkheid, om op basis van maatwerk, de norm aan te vullen, als jonge ondernemers van 18 tot 21 jaar de onderhoudsplicht van hun ouders niet te gelde kunnen maken.
• Indien niet aan de inlichtingverplichting is voldaan en dus sprake is van misbruik, dan zal de gemeente de uitkering terugvorderen en een boete opleggen. In plaats van een boete kan onder omstandigheden ook strafvervolging plaatsvinden.
• Voor de Tozo-aanvraag kan de ondernemer volstaan naar een KvK-nummer van de onderneming. Dit betekent dat de ondernemer geen uittreksel van de KvK hoeft aan te leveren.

Loonkostensubsidie

• De NOW is ook van toepassing op de mensen uit de doelgroep banenafspraak die vaak met loonkostensubsidie op een baan voor de banenafspraak werken. Ook zij worden door de NOW beschermd. SZW vraagt de gemeenten de loonkostensubsidie door te laten lopen. Dit met het oog op het belang van baanbehoud. Vanwege uitvoeringstechnische bezwaren tegen verrekening (via verlaging van de loonkostensubsidie met NOW) wordt dubbele financiering geaccepteerd.
• Werkgevers, die gebruik maken van de NOW, behouden aanspraak op de extra voorzieningen die samenhangen met de indienstneming van mensen uit de doelgroep banenafspraak, zoals de no-riskpolis en het loonkostenvoordeel banenafspraak.

Tegenprestatie en sollicitatieplicht

• De coronamaatregelen leggen restricties op aan de tegenprestatie die gevraagd kunnen worden. Maar er zijn ook vormen van tegenprestatie die nog wel goed uitgevoerd kunnen worden. Het zijn de gemeenten hierin de afwegingen maken.
• Ook de baankansen voor mensen met een bijstandsuitkering nemen af. In sommige bedrijven is echter wel degelijk nog vraag naar personeel. Zowel nu als na afloop van de coronacrisis. Uiteraard worden sollicitatieprocedures nu ook aangepast, zodat men zich kan houden aan de coronamaatregelen, bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek via een beeldverbinding.
• Gemeenten hebben binnen de kaders van de Participatiewet de ruimte hebben om verplichting tot arbeidsinschakeling af te stemmen op de individuele omstandigheden van de klant. Het is daarom niet nodig/wenselijk om de verplichtingen ten aanzien van de arbeidsinschakeling categoriaal voor alle bijstandsgerechtigden tijdelijk op te schorten.

De beantwoording van de Kamervragen over de Tozo zijn op 10 april 2020 gepubliceerd op de website van de Rijksoverheid.