Beroepsgeheim versus meldplicht

Voor sommige hulpverleners is de geheimhoudingsplicht neergelegd in een wettelijke bepaling, zoals bijvoorbeeld artikel 88 van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg voor artsen en verpleegkundigen. Voor andere hulpverleners vloeit deze plicht voort uit de beroepscode, zoals bijvoorbeeld de beroepscode voor sociaal raadslieden. De achtergrond van deze zwijgplicht is dat iedereen vrijelijk een beroep op de hulpverlening moet kunnen doen zonder vrees dat zijn privacy wordt geschonden. Deze zwijgplicht staat haaks op de meldplicht zoals die bijvoorbeeld voor gemeenteambtenaren geldt.

Sociaal wijkteam

Maar wat nu als je als hulpverlener wordt ingezet in een sociaal wijkteam van de gemeente? De gemeente ontvangt uit de wijk natuurlijk graag signalen over de klanten van het wijkteam. Over hulpvragen die spelen, maar natuurlijk ook fraudesignalen. Wat moet je doen als je hebt gezien dat er een wietplantage in de woning staat of dat een koppel samenwoont zonder dat de sociale dienst daarvan op de hoogte is gesteld? Ben je als hulpverlener verplicht de mogelijke fraude aan de gemeente te melden of valt deze informatie onder de geheimhoudingsplicht?

Meldplicht

In principe heeft een gemeenteambtenaar die met persoonsgegevens werkt op grond van artikel 12, tweede lid, van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) een geheimhoudingsplicht. In ditzelfde artikel staat echter ook de uitzondering. Als een ambtenaar van de gemeente die bij de uitoefening van zijn ambt kennis krijgt van een misdrijf geldt op grond van artikel 162 van het Wetboek van strafvordering een meldplicht. De geheimhoudingsplicht wordt dan doorbroken. De ambtenaar moet de geconstateerde fraude dus melden. Maar geldt deze meldplicht nu ook voor de hulpverlener in gemeentedienst?

Meldplicht ook voor hulpverleners?

De gemeenteambtenaar die met persoonsgegevens werkt en op de hoogte is van een misdrijf heeft dus een meldplicht, die zijn geheimhoudingsplicht doorbreekt. Hulpverleners hebben echter uit hoofde van hun ambt al een geheimhoudingsplicht. Uit de toelichting op artikel 12, tweede lid, van de Wbp valt af te leiden dat de geheimhoudingsplicht niet doorbroken wordt bij een beroepsgroep met een medisch beroepsgeheim of ambtsgeheim. Ook als de hulpverlener in dienst is bij de gemeente als maatschappelijk werker of sociaal raadslid, doet dat niets af aan hun medisch beroepsgeheim of ambtsgeheim. Artikel 12 is zoals de memorie vermeldt een aanvullende plicht zodat de beroepsgeheimhoudingsplicht nog onverkort geldt.

Praktijk

Wat de hulpverlener in de praktijk zal doen is het gesprek met betrokkene aangaan en hem wijzen op de mogelijke gevolgen van de fraude die wordt gepleegd. De bedoeling daarvan is dat betrokkene uiteindelijk zelf de fraude zal melden. Een dergelijke zaak kan wel anoniem met de afdeling van de gemeente worden besproken. Dan kan wellicht alvast een richting worden gekozen in de mogelijke manieren van omgaan met de casus en weet de hulpverlener al wat de ruimte bij de gemeente zal zijn.

Pagina delen op socials

Meer weten over dit onderwerp?

Redactie helpt je graag verder.

Nieuwsbrief Sociaal Domein

Binnen 5 minuten op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in het sociaal domein? Meld u aan voor onze gratis nieuwsbrief. Met onder andere blogs van experts, interessante whitepapers en toelichting op wet- en regelgeving.

Andere bekeken ook

Rechtsstatelijk leiderschap: betekenis van het rapport van de Staatscommissie rechtsstaat

De overheid is te ingewikkeld geworden en de rechtsbescherming schiet tekort. Dit is een van de conclusies uit het rapport ‘De gebroken belofte van de rechtsstaat’ van de Staatscommissie rechtsstaat dat op 10 juni 2024 verscheen.

Richard Spaans: “Interne controle draait om verbetering, niet alleen om controle”

Als adviseur interne controle in het sociaal domein wil Richard Spaans méér dan controleren. Hij wil vooral ook bijdragen aan het verbeteren van beleid en uitvoering, samen met zijn collega’s. Dat betekent: knelpunten opsporen en daar snel mee aan de slag. De tool Kwaliteit in Control (KiC) is voor hem onmisbaar. “Het maakt mijn werk heel overzichtelijk en inzichtelijk.”

Gemeente Velsen werkt met de kennisbank Inzicht Sociaal Domein

Gemeente Velsen werkt sinds januari 2025 met de kennisbank Inzicht Sociaal Domein. Niet alleen vanwege de lagere kosten, maar ook omdat je makkelijk de informatie vindt die je nodig hebt. Kwaliteitsmedewerker Jeugd Carla Voogt heeft er al goede ervaringen mee.