“Goed rapporteren in de Wmo vraagt om zorgvuldigheid en zelfreflectie”

Hoe onderzoekt u als Wmo-consulent de hulpvraag van een inwoner zorgvuldig? En hoe rapporteert u helder en goed onderbouwd? Met het stappenplan van de Centrale Raad van Beroep. Belangrijk is niet alleen dát u dit stappenplan gebruikt, maar ook dat u op basis daarvan goede rapportages maakt. Hóe dan? Daarover geven Anitra Vink en Wim Peters op 25 januari 2024 een webinar.

In artikel 2.3.2 van de Wmo staat wat consulenten moeten doen om de hulpvraag van een inwoner te achterhalen. Op basis hiervan formuleerde de Centrale Raad van Beroep in 2018 een stappenplan. “Een verrijking”, vindt opleidingsadviseur Anitra Vink. “Aan de hand van dit stappenplan kun je zorgvuldig onderzoek doen en kom je tot zorgvuldige besluitvorming.”

Van hulpvraag naar besluit 

Stap 1 luidt: wat is de hulpvraag van de inwoner? In de Wmo staat dit omschreven als: ‘de behoeften, persoonskenmerken en de voorkeuren van de cliënt’ Hierbij gaat het om de vraag achter de vraag. Dus niet: ‘ik wil een scootmobiel’, maar: ‘ik wil mijn eigen boodschappen kunnen doen.’ In stap 2 stelt u vast welke problemen de inwoner ervaart. Ofwel: de reden waarom hij hulp wil van de gemeente. In stap 3 brengt u in kaart welke maatschappelijke ondersteuning de inwoner nodig heeft. En in stap 4 inventariseert u wie welke ondersteuning kan bieden: zijn er huisgenoten of een mantelzorger die dat kan doen? Andere mensen uit het eigen netwerk? Een algemene voorziening of de gemeente? In stap 5 besluit u welke voorziening iemand écht nodig heeft vanuit de Wmo.”

Rechter scherp op het stappenplan

Het stappenplan is gebaseerd op de wettekst. Er veranderde dus eigenlijk niets voor Wmo-consulenten. Toch signaleert Anitra dat veel gemeenten het stappenplan nog niet hebben geïntegreerd in hun processen. En ook als gemeenten dit al wel hebben gedaan, vinden consulenten het vaak lastig het stappenplan goed te gebruiken én om goede rapportages te maken.

“Dat heeft twee nadelen”, stelt Anitra. “Ten eerste krijgt de inwoner misschien niet de voorziening die nodig is. En ten tweede: stel dat de inwoner bezwaar maakt, dan houdt jouw besluit mogelijk niet stand bij de rechter als die stelt dat jij het stappenplan niet hebt gevolgd. In de uitspraak staat dan dat het onderzoek onzorgvuldig is uitgevoerd.” 

De hulpvraag goed filteren

Kortom: het gaat er niet alleen om dát je het stappenplan gebruikt, maar ook dat je goede rapportages maakt. Anitra: “Dat vraagt iets van de consulent. Namelijk dat die een juiste en heldere vertaalslag maakt van het gesprek naar papier. Wat schrijf je op? Wat is relevant? Welke woorden gebruik je? Veel consulenten vinden het lastig om stap 1 helder te omschrijven: wat is de hulpvraag? Terwijl het voor de onderbouwing van het besluit juist heel belangrijk is om de hulpvraag zorgvuldig te filteren en goed op te schrijven. Dat is meestal niet de hulpvraag zoals de inwoner die stelt. Het is de vraag daarachter.”

Hoe maak je de vertaalslag?

In het webinar ontdekt u hoe u de vertaalslag naar het papier het beste maakt. Dat begint volgens Anitra met zorgvuldig werken. Of zoals de Centrale Raad van Beroep het omschrijft: zorgvuldig onderzoek, zorgvuldige besluitvorming. “Ook is het belangrijk dat je goed reflecteert op je eigen werk. Dat je er scherp op blijft dat je het onderzoek altijd zorgvuldig doet en de achterliggende hulpvraag goed naar boven krijgt. Stap voor stap kom je tot een gefundeerd besluit. De inwoner krijgt dan een maatwerkvoorziening waarmee die echt is geholpen. En als de inwoner bezwaar maakt, sta je steviger bij de rechter. Je hebt immers alle stappen doorlopen en je besluit goed onderbouwd.” 

Het stappenplan van de Centrale Raad van Beroep sluit goed aan op de omgekeerde toets, stelt Anitra. “Beide modellen gaan uit van het formuleren van de juiste hulpvraag. Daarna pel je deze hulpvraag stap voor stap af. Op basis daarvan neem je dan een onderbouwd besluit.”

Wat kunt u doen?

Wilt u als consulent het stappenplan van de Centrale Raad van Beroep goed leren verwerken tot een heldere rapportage? Opleidingsadviseur Anitra Vink en juridisch adviseur Wmo Wim Peters geven op 25 januari 2024 het webinar ‘Rapporteren in de Wmo: volg het stappenplan van de CRvB’.