Keukentafelgesprek bij iedere Wmo-melding?

Vraag

Is het noodzakelijk dat er bij iedere Wmo-melding een keukentafelgesprek plaatsvindt?

Antwoord

Nee, dat is niet per se noodzakelijk. Ik zou wel willen zeggen wenselijk. Het is wettelijk verplicht een onderzoek uit te voeren naar aanleiding van een melding. Hoe dat onderzoek eruit ziet is aan de gemeente. Kies je voor een telefoontje, dossieronderzoek, huisbezoek of medisch onderzoek? Punt is dat er onder aan de streep van het onderzoek een besluit volgt en dat dit onderbouwd moet zijn. Een goed onderzoek is de onderbouwing van het besluit. Hieronder leg ik uit waarom in mijn ogen een keukentafelgesprek een absolute meerwaarde heeft.

Wilt u meer inzicht in de Wmo 2015?

Raadpleeg Inzicht sociaal domein. Heeft u nog geen toegang? Vraag een gratis proefabonnement aan.

Toelichting

De wet

Als we puur naar de letter der wet kijken is er een verplichting tot een gedegen onderzoek. Dit valt te lezen in artikel 2.3.2 Wmo 2015. De wet schrijft de gemeente voor dat er onderzoek moet worden gedaan naar aanleiding van een melding en in hetzelfde artikel 2.3.2. Wmo 2015 lid 4 sub a t/m g staat beschreven wát er dan tenminste onderzocht moet worden.

Triage

Tot zover de wet. Nu de praktijk. In de praktijk komen er dagelijks bij een gemiddelde gemeente allerlei Wmo meldingen binnen. Handig is om een soort van triage uit te voeren: bij wie is een bezoek op het eerste oog wenselijk en bij wie voegt dat niets toe? Als er een zoveelste vraag ligt voor herindicatie hulp bij het huishouden van die bejaarde mevrouw zonder man en kinderen kan een telefoontje volstaan. Maar ligt er een melding van een nieuwe cliënt is het mijn advies om altijd te gaan. Het huisbezoek kan een schat aan informatie opleveren die aan de telefoon niet boven water zou komen.

Informatie

Als eerste zie je de cliënt in zijn (of haar) eigen omgeving. Je ziet hem bewegen en daaruit volgt direct al informatie over de mobiliteit en over de bruikbaarheid van een gedeelte van de woning. Hoe opent hij de deur? Hoe gaat het zetten van een kopje koffie?

Ten tweede is het makkelijker doorvragen als je elkaar in de ogen kijkt. Er ontstaat een band, hopelijk één van vertrouwen, waardoor je beter gevoelige onderwerpen kunt bespreken. Ook kun je vanuit die band beter regels en wetten toelichten. De cliënt heeft daardoor na een huisbezoek eerder begrip voor genomen besluiten, ook al zijn die niet altijd leuk. De Wmo consulent wordt een mens en geen ‘ambtenaar achter een bureau’.

Om een voorbeeld te geven: ik heb recent een aanvraag voor een auto aanpassing afgewezen omdat de regiotaxi na onderzoek voorliggend bleek. De cliënt in kwestie was het daar niet mee eens maar omdat we elkaar hadden ontmoet en een prettig gesprek hadden gehad, konden we elkaar de hand schudden. We waren het eens het oneens te zijn. Je kunt met een goed huisbezoek zelfs bezwaren voorkomen. Dat is niet het primaire doel, maar wel een fijne bijkomstigheid. De meneer uit het voorbeeld zal overigens wél in bezwaar gaan. Dat zal geen zaak worden met getrokken messen maar een zaak van mens tot mens.

Breed kijken

Ten derde krijg je veel informatie over alle gebieden van het leven van een cliënt. Misschien lijken vragen over het huishouden of het traplopen niet direct relevant bij een aanvraag voor een pasje voor de regiotaxi, maar regeren is vooruitzien. Bij een huisbezoek schrijf ik alles op zoals ik het heb besproken met de cliënt en zoals ik het heb waargenomen. Dus heb ik het ook over het huishouden en maken we een rondje door het huis. Er zijn nú misschien geen problemen met traplopen maar dat wil niet zeggen dat ze niet kunnen ontstaan. Daarom heb ik het bij ieder huisbezoek ook altijd over de toekomst en adviseer ik mensen te anticiperen op wat er later misschien komen gaat.

Meer zielen

Een vierde voordeel van een keukentafelgesprek of huisbezoek is dat niet alleen de cliënt aanwezig is maar ook degenen die hij belangrijk vindt. Een zoon, een partner of een cliëntondersteuner. Daardoor voelt de cliënt zich meer op zijn gemak. Voor ons is het ook een voordeel om anderen erbij te vragen omdat zij ons ook weer informatie geven en soms zelfs deel van de oplossing zijn.

Zorgvuldigheid

Als laatste toch nog even terug naar de wet. Die schrijft dus een onderzoek voor. In de Algemene wet bestuursrecht gaat het, op het onderzoek inhakend , in artikel 3.2 over het zorgvuldigheidsprincipe. Op basis daarvan sneuvelen regelmatig besluiten van gemeenten in beroep. Een rechter vindt het belangrijk dat er zorgvuldig onderzoek wordt gedaan. Alleen een telefoontje en een beschikking is over het algemeen niet zorgvuldig.

Conclusie

Kijk bij iedere melding dus goed naar de vraag. Bel desnoods de cliënt op na de melding om de vraag helder te krijgen. Bepaal dan of een huisbezoek een toegevoegde waarde heeft. De meeste cliënten kunnen een persoonlijk bezoek van de gemeente overigens vaak wel waarderen!