Waarschijnlijk is dat gekomen omdat Mo niet is meegegaan naar het Blijf-van-mijn-lijfhuis. Zijn dossier is daarom gekoppeld aan dat van zijn vader en niet aan dat van zijn moeder. Zijn vader is ongewenst vreemdeling verklaard vanwege criminele activiteiten. Tegen het besluit van de IND jegens Mo is beroep ingesteld. Mo woont immers al zijn hele leven in Nederland en met zijn vader heeft hij niks te maken. De stress van de dreigende uitzetting doet Mo geen goed. Mo krijgt psychologische begeleiding en de hulpverleners zijn bang dat hij zichzelf iets aandoet. Zijn mbo-opleiding heeft hij in het laatste jaar afgebroken. Door het ontbreken van een verblijfsvergunning kan Mo bovendien niet werken.
Kostendelersnorm
Hadia is de moeder van Mo en heeft een bijstandsuitkering. Omdat Mo bij haar staat ingeschreven en 22 jaar is, heeft zij te maken met de kostendelersnorm. De uitkering van Hadia wordt daarom met ongeveer 1 300,– per maand gekort. Dit betekent dat er na het betalen van de vaste lasten geen geld over is om boodschappen te kunnen doen, terwijl Hadia ook nog twee dochters (van zestien en zeventien jaar) heeft die ze moet onderhouden.
Hadia is bang dat als ze haar zoon uitschrijft hij geen enkele kans meer maakt om zijn beroep te winnen tegen de IND. Hij verblijft dan immers niet meer officieel in Nederland. Bovendien is het fraude als ze hem uitschrijft en hij ondertussen gewoon bij haar blijft wonen. Ze moet haar zoon dus niet alleen uitschrijven, maar ook wegsturen.
Oplossing omgekeerde toets
- Het effect
Je wilt bereiken dat Hadia in ieder geval voldoende inkomsten heeft om te kunnen voorzien in de eerste levensbehoefte voor haar en haar twee dochters. Mo heeft door het ontbreken van de verblijfsvergunning geen recht op bijstand, óók niet indirect, maar Hadia moet wel zichzelf en haar dochters kunnen onderhouden. - Grondwaarden van de wet
Eén van de grondwaarden van de Participatiewet is het garanderen van een bestaansminimum voor iedere Nederlander. Doordat Hadia op dit moment onvoldoende inkomsten heeft, kan ze geen boodschappen betalen. Dit is in strijd met het recht op een bestaansminimum. - Ethische aspecten
Als je de wet volgt zonder maatwerk te leveren, dan kan Hadia kiezen uit twee kwaden. De eerste keuzemogelijkheid is dat ze haar zoon buiten de deur zet, terwijl ze weet dat hij zich nergens kan inschrijven en nergens terechtkan. Het risico dat hij als zwerfjongere eindigt is enorm. Bovendien is de kans dat hij zichzelf daadwerkelijk iets aandoet groter als hij uit beeld raakt bij de psychologen. De tweede keuzemogelijkheid is dat Hadia Mo toch in haar woning laat wonen en dat ze een huurschuld opbouwt tot ze met zijn allen uitgezet worden. In dat geval zullen Hadia en haar dochters wel ergens terechtkomen, maar Mo niet. Hij verblijft hier immers niet legaal. - Randvoorwaarden
Je kunt ervoor kiezen om de uitkering van Hadia op grond van artikel 18 Participatiewet tijdelijk te verhogen, zodat zij in ieder geval de vaste lasten (gas/water/licht) en de boodschappen kan betalen. Je vult de kostendelersnorm aan tot het bedrag dat Hadia maandelijks nodig heeft voor zichzelf en haar twee dochters. Probeer daarbij wel maximaal de alleenstaandenorm te verstrekken. Het gaat namelijk om een tijdelijke aanvulling op grond van bijzondere omstandigheden. Het kan redelijk worden geacht om de uitkering te verhogen zolang de procedure tegen de IND loopt, dus ook in hoger beroep. Dit dient duidelijk vooraf aan Hadia kenbaar te worden gemaakt. Als de procedure is afgerond en Mo uiteindelijk toch geen verblijfsvergunning krijgt, dient de situatie opnieuw te worden beoordeeld. Als Mo wel een verblijfsvergunning krijgt, kan Mo gaan werken en daadwerkelijk bijdragen aan de kosten die het gezin heeft.
