In het kader van het hervestigingsbeleid van de Verenigde Naties wordt al sinds de jaren ’70 een klein gedeelte van de vluchtelingen uitgenodigd naar Nederland te komen. Wat moet u weten als gemeente?
UNHCR identificeert kwetsbare vluchtelingen voor hervestiging naar 34 landen, onder andere naar waaronder Nederland, Australië, Canada, de Scandinavische landen, de Verenigde Staten en Zweden.
Hervestigingslanden, de resettlement states, bieden de vluchtelingen die zij opnemen onder andere een verblijfsstatus, een huis, een financiële bijdrage, toegang tot gezondheidszorg en taallessen, totdat deze mensen op eigen benen kunnen staan. Na aankomst in Nederland krijgen de hervestigde vluchtelingen hun verblijfsvergunning.
Opvang in de regio verdient de voorkeur. Wanneer de buurlanden letterlijk overspoeld worden met vluchtelingen, is het nodig solidair te zijn met deze buurlanden waar de situatie meestal ook niet ideaal is. Wanneer de vluchtelingenkampen de toestroom niet aankunnen, is de noodzaak nog meer aanwezig. Nederland neemt hierin zijn verantwoordelijkheid als hervestigingsland. Hervestiging redt levens.
De IND voert het hervestigingsbeleid van Nederland uit. De Nederlandse regering bepaalt in overleg met UNHCR uit welke landen er vluchtelingen worden geselecteerd. Tijdens selectiemissies wordt een vluchteling door Nederlandse ambtenaren geïnterviewd en wordt beoordeeld of deze voor hervestiging in Nederland in aanmerking komt. Aan een missie nemen medewerkers van de IND, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), en het Ministerie van Buitenlandse Zaken deel. Er vinden normaal gesproken ongeveer 4 van deze missies per jaar plaats. Het hervestigingsprogramma ligt nu stil in verband met de coronacrisis.
Medewerkers van het COA houden tijdens een selectiemissie een interview met de vluchtelingen. Zij maken het hervestigingsprofiel met daarin een inschatting van de begeleidingsbehoefte en het verloop van de integratie in Nederland. Daarnaast besteedt het COA aandacht aan de verwachtingen die vluchtelingen hebben over hun leven in Nederland.
Nederland nodigt jaarlijks 500 vluchtelingen uit voor hervestiging. Tot voor kort waren dit 750 vluchtelingen per jaar. Maar het aantal is verminderd als onderdeel van het kinderpardon-akkoord van januari 2019. Minder dan 1% van alle vluchtelingen wordt hervestigd. Inschatting van de UNHCR is dat 8% hervestigd zou moeten worden.
UNHCR draagt kwetsbare mensen voor, die niet in de regio kunnen blijven. Kwetsbare groepen zijn:
Vluchtelingen komen niet in aanmerking voor hervestiging als ze zijn veroordeeld voor een misdrijf of als ze mogelijk een gevaar zijn voor anderen.
Uitgenodigde vluchtelingen kunnen niet kiezen naar welk land ze hervestigd worden. De startpositie van een hervestiger is dus een heel andere dan die van de vluchteling die zelf voor Nederland heeft gekozen. De hervestiger heeft niet voor Nederland gekozen maar is door Nederland verkozen.
Desalniettemin zijn beide vluchtelingen inburgeringsplichtig en vallen onder precies dezelfde wetgeving. De azc-vluchteling is echter al (veel) langer in Nederland en na het verkrijgen van de verblijfsvergunning ook meteen, al voor de verhuizing naar de gemeente, begonnen met inburgeren, onder de nieuwe Wet inburgering.
Wel krijgen de uitgenodigde vluchtelingen al voor aankomst in Nederland 3 culturele oriëntatietrainingen van het COA van elk 4 dagen. Tijdens deze trainingen bereiden de vluchtelingen zich voor op hun komst naar Nederland en de huisvesting in een gemeente. Ook leren zij de basisbeginselen van de Nederlandse taal.
Bij aankomst in Nederland komen ze meteen in een basaal ingericht ‘camping-klaar’ huis. Hervestigers verblijven niet in een azc. En kunnen meteen met de inburgering beginnen.
Tot slot nog 3 tips voor gemeenten:
Dat kan met onze juridische kennisbank Inzicht Sociaal Domein
