De Jeugdwet is bedoeld voor jongeren tot 18 jaar. Maar wat gebeurt er met de hulp en zorg als een jongere 18 jaar wordt? In principe stopt dan de jeugdhulp. Vanaf die leeftijd kan iemand zorg en ondersteuning krijgen vanuit andere wetten. Soms kunt u als gemeente besluiten tot verlengde jeugdhulp, ook wel verlengde jeugdzorg genoemd. Waar moet u als gemeente allemaal op letten? We vertellen het u graag.
Gemeenten hebben een jeugdhulpplicht. Dit staat in de Jeugdwet. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de toegang tot jeugdhulp én voor de toekenning daarvan aan jeugdigen en hun ouders. Van opvoedondersteuning tot jeugd-GGZ. En van pleegzorg tot voogdij. Ook moeten gemeenten zorgen voor een toereikend aanbod van jeugdhulp en gecertificeerde instellingen die jeugdbescherming en jeugdreclassering uitvoeren.
In principe stopt de jeugdhulp als de jeugdige 18 jaar wordt. Vanaf die leeftijd kan iemand zorg en ondersteuning krijgen vanuit andere wetten, zoals de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Zorgverzekeringswet of de Wet langdurige zorg (Wlz). Soms kan jeugdzorg voor 18 jaar en ouder verstandig zijn. Bijvoorbeeld omdat de behandeling doorloopt. Of omdat de jeugdige nog niet op eigen benen kan staan. Dan kan de gemeente besluiten tot verlengde jeugdhulp, ook wel verlengde jeugdzorg genoemd.
Verlengde jeugdhulp is hulp aan jeugdigen tussen de 18 en 23 jaar. Bijvoorbeeld als nog hulp nodig is en die hulp niet vanuit een andere wet kan worden geleverd. Of omdat de behandeling nog doorloopt. Dan kan de gemeente jeugdhulp toekennen aan een persoon ouder dan 18 jaar. Dit kan omdat in de Jeugdwet onder de definitie van ‘jeugdige’ ook iemand van 18 tot 23 jaar kan vallen. Hiervoor gelden bepaalde voorwaarden. Wordt hieraan voldaan, dan kan de gemeente besluiten de jeugdhulp toe te kennen aan een ‘jeugdige’ tussen de 18 en 23 jaar. Dit heet verlengde jeugdhulp.
Er is een aantal voorwaarden voor verlengde jeugdhulp. Zo kan deze hulp alleen worden ingezet voor een ‘jeugdige’ tussen de 18 en 23 jaar als op grond van de Jeugdwet:
Er is nog een andere situatie mogelijk waarin jeugdhulp ook doorloopt tot na het bereiken van de leeftijd van 18 jaar. Namelijk als de jeugdhulp wordt ingezet in het kader van een strafrechtelijke beslissing of jeugdreclassering.
De mogelijkheid om jeugdhulp ook in te zetten voor jongvolwassenen van 18-23 jaar staat in de Jeugdwet 2015. Maar wat is de Jeugdwet? Eenvoudig gezegd: vanuit de Jeugdwet regelt de gemeente de jeugdhulp voor jeugdigen en hun ouders.
Op grond van de Jeugdwet heeft de gemeente taken en verantwoordelijkheden op het gebied van preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en hun ouders. Het gaat om allerlei vormen van jeugdhulp. Naast opvoedondersteuning, Jeugd-GGZ, pleegzorg en voogdij gaat het ook om ambulante gezinsbegeleiding, kamertraining of gesloten jeugdhulp bij ernstige opgroei- en opvoedingsproblemen..
De gemeente bepaalt of een jeugdige verlengde jeugdhulp nodig heeft. Hiervoor doet de gemeente onderzoek. In dit onderzoek moet de gemeente hebben vastgesteld dat verlengde jeugdhulp noodzakelijk is. Immers, in de Jeugdwet staat als voorwaarde voor ‘verlengde jeugdhulp’ dat de jeugdhulp noodzakelijk is. Als gemeente moet u uw besluit dus goed motiveren.
Op 1 mei 2017 deed de Centrale Raad voor Beroep voor het eerst uitspraak over jeugdhulp op grond van de nieuwe Jeugdwet. De Centrale Raad van Beroep oordeelde dat de gemeente bij het onderzoek eerst moet vaststellen wat de hulpvraag is van de jeugdige of de ouders. Vervolgens moeten de opgroei- en opvoedingsproblemen of de psychische problematiek in kaart worden gebracht. Daarna moet worden vastgesteld welke problemen en stoornissen er zijn en worden bepaalt welke hulp nodig is. Tot slot moet de gemeente nagaan of de hulp misschien kan worden geboden door de ouders. En zo nodig moet de gemeente zich laten adviseren door een specifieke (jeugdhulp)deskundige. Lees meer op rechtspraak.nl (ECLI: NL:CRVB:2017:1477).
Het is verstandig om tijdig te beginnen met het onderzoek naar eventuele verlengde jeugdhulp. Steeds meer gemeenten werken daarom met bijvoorbeeld een perspectiefplan. Zodra de jeugdige de leeftijd van 17 jaar heeft bereikt, nodigt de consulent van de gemeente de jongere en zijn ouders/verzorgers uit voor een persoonlijk gesprek. Dit gesprek gaat over de zorg en ondersteuning die de jeugdige nodig heeft tot 18 jaar en misschien daarna. Zodat de gemeente de overgang van 18- naar 18+ goed kan laten verlopen en om te voorkomen dat een jeugdige tussen wal en schip valt. Hiervoor is het belangrijk dat alle betrokken partijen, ook binnen de gemeente, integraal samenwerken rondom de jeugdige en zijn ouders/verzorgers. Dat vraagt om een goed jeugdbeleid van de gemeente rondom het onderwerp 18-/18+. Stimulansz adviseert over het opstellen van een goed beleid.
De ontwikkelingen in de jeugdzorg volgen elkaar snel op. Daarom is het als professional binnen het sociaal domein erg belangrijk om op de hoogte te blijven van alle veranderingen. Dat kan met de Juridische kennisbank Inzicht Jeugd van Stimulansz. U heeft hiermee toegang tot actuele wet- en regelgeving (gecombineerd met lokaal beleid) en jurisprudentie. U kunt gebruikmaken van modelbrieven en modelbeschikkingen in klare taal. Voor uitvoeringsvragen over de Jeugdwet kunt terecht bij de gratis helpdesk. U ontvangt ook nieuwsbrieven over de Jeugdwet, zodat u geen actualiteiten mist.
Mr. Charlotte Vanderhilt helpt u graag verder.
