Lastige casus Pieter getackeld met omgekeerde toets

Beroep op bijzondere bijstand

Ze melden zich aan voor schuldhulpverlening. Met hulp van het wijkteam ruimen ze de eerste problemen uit de weg en vullen ze een aanvraag voor schuldhulpverlening in. Er is echter een probleem: er is geen slotbalans van de onderneming opgesteld. Daardoor is het niet duidelijk hoeveel de schuld precies bedraagt en is het niet mogelijk om een voorstel te doen aan de schuldeisers. Een schuldregeling gaat dus niet lukken. Pieter is niet in staat om een slotbalans van de onderneming op te maken en van die € 70,– per week kan de familie niet iemand inhuren om dat te laten doen. De kosten daarvan zijn € 2.500,–. Om uit deze schuldenspiraal te breken, is een beroep gedaan op de bijzondere bijstand. Tot driemaal toe werd het verzoek afgewezen. Er was, volgens een van de afwijzingsbrieven, geen sprake van ‘zwaarwegende individuele omstandigheden’.

Aan de stok met de belastingdienst

Omdat het papierwerk rondom de failliete onderneming nog niet af is, heeft de familie het nu ook aan de stok met de Belastingdienst. Er wordt beslag gelegd op hun leefgeld. Dit is in strijd met de regels rond de beslagvrije voet, maar de Belastingdienst hanteert een omgekeerde bewijslast. Eerst beslagleggen en dan mag de betrokkene bewijzen dat de beslagvrije voet wordt geschonden. En tot dat geregeld is, zakt het gezin onder het bestaansminimum.

Oplossing omgekeerde toets

1. Het effect
   Het gezin neemt het heft weer in eigen handen. Als dit gezin kan starten met een schuldregeling, dan biedt dat perspectief en energie voor een schuldenvrije toekomst. Door het knelpunt sluiting van de boeken op te lossen, kan de financiële situatie worden gestabiliseerd en kunnen de schulden worden geregeld. Hierdoor krijgt het gezin de (financiële en psychische) ruimte terug die nodig is om een betaalde baan te vinden. Op deze manier is het gezin niet langer afhankelijk van gemeente en hulpverlenende instanties.
2. Grondwaarden van de wet
   De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) staat voor ondersteuning bij financiële problemen. Dit gezin heeft aangeklopt bij de gemeentelijke schuldhulpverlening, in verband met de openstaande schulden vanuit de onderneming. De gemeentelijke schuldhulpverlening legt het grootste knelpunt, sluiting van de boeken, volledig bij het gezin terug, waardoor er geen sprake is van ondersteuning bij financiële problemen. Ook de Participatiewet is van toepassing op deze familie. De grondwaarde van de Participatiewet is dat het complementair is aan alles wat burgers zelf kunnen organiseren. Dat wil zeggen dat de gemeente aanvult op wat de burger zelf niet kan. In dit geval kunnen ze op geen enkele manier aan een slotbalans komen. De Participatiewet is hier de sleutel tot de oplossing.
3. Ethische aspecten
   Door de grote schuldenlast en het beslag op het leefgeld door de Belastingdienst is er onvoldoende geld om eten van te kopen (of geen geld!). Bovendien nemen de schulden explosief toe als er niet snel een regeling wordt getroffen. Incassokosten, administratiekosten, deurwaarderskosten, enzovoort. Het is dus van belang om dit gezin zo snel mogelijk adequaat te helpen, zodat zij weer een zelfstandig leven kunnen leiden. Zij hebben in het verleden laten zien dat zij dit prima kunnen.
4. Randvoorwaarden
   Volgens artikel 3 Wgs kan een schuldenaar worden uitgesloten van schuldhulpverlening wanneer:

• hij al eerder gebruik heeft gemaakt van schuldhulpverlening;
• hij fraude heeft gepleegd;
• hij niet rechtmatig in Nederland verblijft.

Het gezin kan op grond van artikel 3 Wgs niet uitgesloten worden van verdere schuldhulpverlening. Vanuit de Participatiewet kan bijzondere bijstand worden verstrekt op grond van artikel 35 PW. Sommige gemeenten hebben een noodfonds van waaruit dit vergoed kan worden. Daarnaast is het mogelijk een beroep te doen op plaatselijke boekhouders om, in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen, jaarlijks een aantal zaken gratis af te handelen.Dat kan met onze juridische kennisbank Inzicht Sociaal Domein