Beantwoorden van vragen: vanuit juridisch of cultuursensitief oogpunt?

Vragen beantwoorden: vanuit juridisch of cultuursensitief oogpunt?

Als consulent Inburgering begeleid je inburgeraars in hun inburgeringstraject. Soms stuit je op een wens van een inburgeraar die afwijkt van gemaakte afspraken. Hoe ga je daarmee om? Mijn advies: voer het gesprek vanuit een cultuursensitieve houding. Met in het achterhoofd het effect dat je wilt bereiken.

Regelmatig krijgen we vragen van consulenten Inburgering of iets wel of niet mag, en of zij iets wel of niet kunnen verplichten. Stel dat een inburgeraar die de B1-route volgt liever naar taalschool B gaat dan naar taalschool A, terwijl jouw gemeente aanbod heeft ingekocht bij taalschool A. Wat doe je dan? Moet je diegene verplichten naar taalschool A te gaan?

Je kunt deze vraag vanuit 2 uitgangspunten benaderen. Het eerste uitgangspunt is dat je in de Wet inburgering 2021 naar het antwoord gaat zoeken. Maar beter is het te achterhalen waarom deze cliënt liever naar taalschool B gaat.

Misschien kent hij iemand die daar ook les krijgt en heeft hij daar goede verhalen over gehoord. Het kan ook zijn dat deze cliënt al heel lang geen keuzevrijheid had in zijn leven, en dat het gevoel nu eindelijk keuze te hebben, heel belangrijk is. Ook daarom kan iemand erg vasthouden aan de eigen wens. Het is goed om als consulent daarover in gesprek te gaan, zonder iemand meteen verplichtingen op te leggen en verder te demotiveren. Dan kom je misschien tóch uit bij taalschool A.

Wat zegt de wet?

Geven we direct het juridische antwoord op deze casus, dan zou je kunnen stellen dat je voor statushouders afspraken maakt in het Plan Inburgering en Participatie (PIP) over de invulling van de leerroute. Hierin staat ook de taalaanbieder opgenomen. Je kán de statushouders dus verplichten naar taalschool A te gaan. Maar de vraag is welk effect je dan bereikt en wat dit doet met de motivatie van de inburgeraar.

Verder staat in de Wet inburgering 2021 dat de aanbieder van de taalles een Blik op Werk-keurmerk moet hebben. Maar in de wet staat niet dat dit maar één aanbieder mag zijn. Belangrijk is dat het gaat om maatwerk. Wanneer taalschool B dus een Blik op Werk keurmerk heeft, kan dit ook een legitieme invulling van de B1-route zijn. Sommige gemeenten hebben een contract met een aanbieder waarin iets staat over exclusiviteit. Dan kan je ervoor kiezen contact op te nemen met de gecontracteerde aanbieder.

Cultuursensitieve houding

Voor een consulent Inburgering helpt het om, met de wet in de hand, een cultuursensitieve houding te hebben én daarbij te kijken naar het effect dat je als consulent wilt bereiken met de begeleiding. Vanuit een cultuursensitieve houding kijk je wat er achter iemands houding en gedrag zit. Dat betekent niet dat je overal in moet meegaan, maar daarmee begrijp je de ander wel beter. Op die manier kan je samen tot een oplossing komen. Dit sluit ook aan bij de visie van Stimulansz om te sturen op het doel en effect dat je samen met de inburgeraar wilt bereiken.

Voelsprieten ontwikkelen

Cultuursensitief werken betekent niet dat je alles moet weten van alle culturele achtergronden. Het gaat vooral om een open en sensitieve houding waarin je niet uitgaat van vanzelfsprekendheden. Natuurlijk heb je die open houding niet alleen nodig voor mensen met een ander culturele achtergrond, maar bij hen is het wel vaak extra belangrijk. Het gaat erom dat je voelsprieten ontwikkelt, want met kennis van de wet alleen kom je niet altijd tot een oplossing.

Daarbij horen ook gesprekstechnieken waarbij je als consulent aansluit op de behoeftes van de ander die jij herkent. Als je weet dat achter de wens om naar taalschool B te gaan, de behoefte van autonomie zit, dan kan je het gesprek anders insteken. Zonder dat je meteen zwaait met verplichtingen. Of zelfs met boetes. Er zijn natuurlijk wel grenzen aan wat wel en niet kan. Dan kan je altijd nog vasthouden aan wat nu eenmaal moet, maar is je startpunt niet het antwoord vanuit de wet.