“Een goede uitleg over de vtlb-berekening motiveert mensen”

Het vrij te laten bedrag is een ingewikkelde berekening die lastig te begrijpen is voor een inwoner. Maar het is niet niks: rondkomen van dit bedrag. Als schulphulpverlener moet u de berekening daarom goed uitleggen. Maar hoe? In het webinar van Jaqueline Clemens gaan we in op de manieren waarop u dat kunt doen. 

Jaqueline is trainer en opleidingsadviseur bij Stimulansz en gespecialiseerd in schuldhulpverlening. Daarvoor was ze zelf jarenlang consulent schuldhulpverlening. “Het vrij te laten bedrag is gebaseerd op de beslagvrije voet en op allerlei optel- en correctieposten. Ook huur- en verzekeringskosten worden meegenomen. De inwoner moet er maar op vertrouwen dat de schuldhulpverlener de vtlb-calculator goed heeft ingevuld en overal rekening mee heeft gehouden.”

Ingewikkelde berekening  

Het advies van Jaqueline: ga met de inwoner goed in gesprek over de berekening. “Voor de inwoner is het een black box waar allerlei getallen ingaan en waar een bedrag uitrolt. Toen ik zelf nog schuldhulpverlener was, nam ik geregeld de hele berekening door met een inwoner. Vaak kreeg ik dan geen vragen meer. Ik dacht dan vaak: ‘Fijn, geen vragen’. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat die vragen er niet zijn. Misschien vindt de inwoner de berekening en jouw uitleg wel zo ingewikkeld dat hij niet weet welke vraag te stellen.” Dat terwijl het volgens Jaqueline juist heel belangrijk is dat de inwoner het begrijpt en er min of meer achterstaat en gemotiveerd raakt. “Iemand financieel bewust maken is de eerste stap op weg naar iemand financieel gezond maken.”

Het gesprek is ook belangrijk voor u als schuldhulpverlener. “Want misschien heb je toch iets over het hoofd gezien. Bijvoorbeeld dat er sprake is van co-ouderschap, terwijl de kinderen niet op het adres zijn ingeschreven. Of dat je het vrij te laten bedrag iets moet aanpassen zodat iemand voldoende geld heeft om naar het werk te kunnen blijven reizen. Ook kan het zijn dat de inwoner iets niet heeft verteld wat wel veel impact heeft op de berekening. Op basis van het gesprek kom je dus misschien tot een betere berekening.”

Weerstand wegnemen

In het webinar gaat Jaqueline onder meer in op de psychologische gevolgen van schulden. “Schulden kunnen je helemaal in beslag nemen. Dat kan leiden tot psychische klachten waardoor je bepaalde zaken minder goed overziet en begrijpt. Als je iets niet begrijpt, word je onzeker. En vanuit die onzekerheid ga je sneller in de weerstand. Die weerstand is niet fijn en niet handig voor een inwoner want die moet 18 maanden lang rondkomen van alleen het vrij te laten bedrag. Als schulphulpverlener moet je daarom rekening houden met deze stressfactoren en zo weerstand wegnemen.” 

Bereid het gesprek voor 

Welke manieren zijn er om de vtlb-berekening toch goed uit te leggen? “De berekening zelf kan je niet eenvoudiger maken. Maar vooraf een samenvatting maken van de berekening op één A4-tje kan wel. Je kunt dan bijvoorbeeld goed vertellen waar jij rekening mee hebt gehouden. Je kan wel de hele berekening uitleggen, maar dat roept alleen maar vragen op. En opmerkingen als: ‘Jullie maken het expres zo ingewikkeld, zodat ik er niets van begrijp’. Dat wantrouwen moet je voorkomen.”

Doorvragen en toetsen

In het gesprek is het belangrijk om door te vragen en te toetsen. Begrijpt de inwoner uw uitleg? Heeft hij vragen over wat u vertelde? En als er geen vragen zijn, komt dat omdat de inwoner het eigenlijk niet begrijpt óf omdat het hem niet interesseert? “Daar kom je alleen achter als je het gesprek aangaat, je inleeft in de ander en goed luistert en hoort. Want iedereen is anders.”

Wat kunt u doen?

Wilt u als schuldhulpverlener beter het gesprek aangaan met inwoners over de vtlb-berekening? Jaqueline Clemens geeft op 8 februari 2024 het webinar ‘Het Vrij te laten bedrag (Vtlb): hoe leg ik het uit?’. Het webinar duurt 1,5 uur.