Inburgeraars informeren, (hoe) doet u dat in een brief?

22 modelbrieven en -beschikkingen voor de nieuwe Wet inburgering 2021: Leuk, maar ook een uitdaging.

hero afbeelding Inburgeraars informeren, (hoe) doet u dat in een brief?
30 maart 2022

De 22 modelbrieven en -beschikkingen voor de nieuwe Wet inburgering 2021 kan de gemeente gebruiken als basis voor eigen brieven aan inburgeraars.

Communicatie met inburgeraars gaat op A2-niveau

Dat is landelijk afgesproken. A2-niveau is eenvoudige taal, alleen makkelijke woorden en korte zinnen. Maar weet u hoe ingewikkeld de wet is? En hoe complex het hele inburgeringstraject? Beschrijf dat maar eens in simpele taal. Woorden als inburgering, arbeidsmarkt, participatieverklaringstraject, bijstandsuitkering en zelfredzaamheidsroute zijn geen woorden op A2-niveau. Niet eens op B1-niveau, het niveau dat 80% van de lezers begrijpt. Soms moest ik die termen toch gebruiken, omdat anders niet duidelijk zou zijn over welk onderdeel van het inburgeringstraject de brief gaat. Dan heb ik in makkelijke woorden uitgelegd wat zo’n term betekent en concreet inhoudt voor de lezer, kort en bondig. Maar …

Taalniveaus zeggen ook niet alles

Een brief op B1- of A2-niveau kan nog steeds onbegrijpelijk zijn als de inhoud niet aansluit bij de wereld van de lezer. Zo blijkt ook uit het rapport ‘Als verrekenen een beperking is’. Klanten van UWV en gemeenten begrijpen de woorden in de brieven wel, maar snappen de boodschap niet omdat de inhoud niet op hen is afgestemd. Nog te veel brieven van de overheid gaan uit van de wet of het werkproces, niet van de situatie en de vragen van de lezer.
Ook bij het schrijven van de modelbrieven Inburgering had ik last van die wet en dat proces. Het hele inburgeringstraject is vastgelegd in de wet en is verplicht voor statushouders en gezinsmigranten. Je kunt er niet omheen in de brieven. De kunst is om met het traject aan te sluiten bij wat de inburgeraar kan en wil. Maatwerk dus. En daar is ook in de modelbrieven ruimte voor.

Waarom brieven in het Nederlands?

“Als mensen net in Nederland zijn kunnen ze toch niet of nauwelijks Nederlands lezen?” Dat vroeg ik me tijdens het schrijven van de modelbrieven regelmatig af. Kunnen die brieven niet beter in het Engels, Arabisch en Dari? Als basis hebben we deze Nederlandstalige brieven wel nodig. Maar hopelijk worden de brieven gebruikt als formele bevestiging van wat al tijdens een gesprek (met een tolk erbij) is verteld. Gemeenten kunnen de brieven natuurlijk vertalen en de inburgeraar ook een brief in zijn of haar eigen taal sturen.
Of we de modelbrieven van Stimulansz laten vertalen in Arabisch of Tigrinya? Nee, dat doen we niet. Want als gemeente pas je deze modellen nog aan eigen smaak, beleid en afspraken met de inburgeraar aan. Pas daarna is de brief compleet en kun je die (laten) vertalen.

Moet je eigenlijk wel Jip-en-Janneketaal gebruiken?

A2-niveau wordt ook wel Jip-en-Janneketaal genoemd. Maar communiceren op A2-niveau wil niet zeggen dat je je lezers als kleuters moet aanspreken. Dus nee, geen Jip-en-Janneketaal! Inburgeraars zijn al volwassen en de meesten hebben een goed stel hersens. Ze willen graag serieus worden genomen. Als je de brief niet begrijpt, dan vraag je iemand die ‘m wel begrijpt om uitleg. En je hebt altijd nog Google Translate, zo leerde ik van een slimme inburgeraar.
Toch is A2-niveau belangrijk in de brieven, omdat de inburgeraar deze dan al na een korte periode Nederlandse les zelf kan lezen en begrijpen.

Is praten met inburgeraars niet beter dan brieven sturen?

Jazeker, ga vooral in gesprek. Het is de bedoeling dat elke inburgeraar een begeleider van de gemeente krijgt. Zij moeten regelmatig met elkaar praten, dat staat zelfs in de wet. Het is belangrijk om warm contact te krijgen en te houden met de inburgeraar. Praat dan over dingen die goed gaan en die niet goed gaan. En zoek naar oplossingen.
Wat ik jammer vind, is dat er in de Wet inburgering veel verplichtingen en boetes staan. Boetes voor als de inburgeraar verwijtbaar niet voldoende meewerkt. Een gevolg hiervan is dat ik het kunnen krijgen van een boete moest vermelden in de modelbrieven. Want de inburgeraar moet op de hoogte zijn van verplichtingen en de gevolgen bij het niet nakomen ervan. Maar waarom dreigen met een boete? Volgens mij willen de meeste immigranten graag snel meedoen in Nederland. Vertrouw er dan op dat iemand zijn best wil doen om in te burgeren. Wat kan en wil hij of zij? Ga niet dreigen als het niet loopt zoals het zou moeten, maar zoek een andere weg. Die insteek heb ik gekozen in de modelbrieven en ik hoop dat gemeenten die overnemen.
In de toelichting op de wet staat overigens dat het geven van een boete zoveel mogelijk moet worden voorkomen, omdat dit kan leiden tot demotivering, financiële problemen en stress.

Kun je ook iets met plaatjes doen?

Ja, dat kan. Illustraties en pictogrammen kunnen de inhoud van een brief verduidelijken. Kies dan wel eenduidige afbeeldingen, anders kunnen ze juist voor verwarring zorgen.
Ik heb de vormgever van de gemeente Herkensbergen gevraagd om een van hun brieven – die gemaakt is op basis van een modelbrief van Stimulansz – op te maken in de stijl van de gemeente. Er zijn pictogrammen gebruikt die de tekst ondersteunen. Kleurvakken geven aan welke tekst erg belangrijk is. Op deze manier zijn de modelbrieven optimaal in te zetten.

Nieuwsgierig naar de modelbrieven inburgering?

Nieuwsgierig geworden naar de modelbrieven en de brief van Herkensbergen? Kijk dan hier.
De serie modelbrieven maakt onderdeel uit van het abonnement op de module Inburgering van Inzicht Sociaal Domein.

Anderen bekeken ook