Maatwerk in het kort
Maatwerk in het sociaal domein is het proces van besluitvorming waarbij je komt tot een oplossing op maat voor het individu Als het goed is, pas je dit toe op iedere inwoner die met een vraag komt. Dat maatwerk zit ‘m vooral in het proces dat je samen met de klant doorloopt. Je past dus nooit een standaardoplossing toe, hoewel het zo kan zijn dat je daarop uitkomt. Doorloop je het proces goed, met de omgekeerde toets® als leidraad, dan is ook de standaardoplossing maatwerk voor de klant.
Omgekeerde Toets® en maatwerk
De omgekeerde toets werkt heel eenvoudig. Allereerst kijk je naar het gewenste effect. Wát willen jij en de inwoner graag bereiken? In stap 2 bekijk je of dit past bij de grondwaarden van de wet. Denk aan zelfredzaamheid en een menswaardig bestaan. Stimulansz heeft dat al voor je uitgezocht. Vervolgens onderzoek je wat het besluit betekent op de langere termijn. Pas in stap 4 volgt de juridische toets: je bekijkt hoe het besluit past in de wetgeving. Zo kom je tot een maatwerkoplossing zonder willekeur. Waarom? Omdat deze uitgaat van de individuele vraag en het gewenste effect. Consulenten komen met de omgekeerde toets altijd binnen de wetgeving tot goed maatwerk: van Wmo tot schuldhulpverlening.
Uitdagingen bij het implementeren van maatwerk
Maatwerk in het sociaal domein lijkt zo logisch. Want natuurlijk luister je naar de vraag van inwoner. En je zoekt samen naar de beste oplossing. Alleen, als professional heb je te maken met wetgeving waarin vrij duidelijk lijkt te zijn voorgeschreven wat wel en niet mag. Toch mag je als professional een regel naar eigen inzicht interpreteren. Die ruimte is er. Maar wanneer mag je afwijken van de regels? En dan is er nog het gelijkheidsbeginsel: als de één recht heeft op een bepaalde voorziening, dan moet de ander diezelfde voorziening ook krijgen. Toch? Maar het gelijkheidsbeginsel houdt in: een gelijke behandeling in een gelijke situatie. Dus als je uitgaat van het gewenste effect, dan kan de oplossing er wel eens heel anders uitzien. De oplossing kun je dan ook prima motiveren.
Wel of geen elektrische fiets voor HBO-student?
Stel: een studerende jongen van 19 jaar vraagt een elektrische fiets aan bij de gemeente om naar zijn HBO-opleiding te kunnen. Vanwege een aandoening heeft deze jongen minder spierkracht in zijn benen. Het openbaar vervoer blijkt geen optie. Als professional kun je dan denken: als ik deze jongen een elektrische fiets toeken, dan willen straks alle jongeren zo’n fiets van de gemeente. Maar als professional kun je heel goed uitleggen waarom je deze jongen de fiets toekent. Anders kan hij geen opleiding volgen, waardoor hij minder kansen op de arbeidsmarkt heeft, met alle gevolgen van dien.
Jongen met schulden wel of niet van school halen?
Ander voorbeeld: een schoolgaande jongere (24) heeft schulden. Hij gaat naar schuldhulpverlening. Daar vertellen ze hem dat hij van school moet omdat hij nu geen afloscapaciteit heeft. Maar omdat hij geen startkwalificatie heeft, vindt hij geen werk. Deze jongere meldt zich dus voor een bijstandsuitkering. Volgens de bijstandsuitkering moet de jongere naar school omdat hij leerbaar is. Kortom: botsende regels. Kijk je, op basis van de omgekeerde toets®, naar de grondwaarden van beide wetten, dan moeten we ervoor zorgen dat deze jongere op de langere termijn zelfredzaam wordt. Het is verstandig dat hij op school blijft en dat het aflossen van de schulden wordt bevroren.
Ondersteuning door Stimulansz
Het vraagt wel iets van een professional om anders te kijken naar maatwerk in het sociaal domein. Zoals: veel kennis van de wetgeving, om boven de regelgeving te kunnen hangen en om de grondwaarden te snappen. Het vraagt om de juiste handvatten om het proces samen met de inwoner goed te doorlopen. Belangrijk is vooral ook dat de professional zich kan verplaatsen in de situatie van de inwoner. Stimulansz biedt diverse trainingen aan professionals. Zoals natuurlijk de training De omgekeerde toets®, de training Armoede ontrafeld (over de gevolgen van armoede) en de training Van vraag naar effect (hoe houd je het gesprek met jouw cliënt?). De online Kennisbank Inzicht Sociaal Domein biedt je alle juridische en praktische informatie die je nodig hebt. En onlangs verscheen het boek ‘Maatwerk in het sociaal domein’ van mr. Evelien Meester.
Het boek: ‘Maatwerk in het sociaal domein’
‘Maatwerk in het sociaal domein’ is hét handboek voor omgekeerd werken, denken en doen. Het boek biedt professionals in het sociaal domein concrete handvatten voor het toepassen van maatwerk met de omgekeerde toets®. Het gaat in op de theorie van de omgekeerde toets, ontwikkeld door Evelien Meester. Het geeft antwoord op prangende vragen uit de praktijk. En biedt verdiepende kennis en inzicht voor het toepassen van de methodiek. Het boek maakt duidelijk waarom maatwerk in de Wmo, de Jeugdzorg, de Participatiewet en de Wet schuldhulpverlening een proces is dat je op elke vraag moet toepassen, zelfs als je uitkomt op een standaardoplossing. En waarom kennis van wet- en regelgeving niet voldoende is.
Ontdek hoe u uw cliënten nog beter kunt ondersteunen
Bestel het boek vandaag nog en ontdek hoe je jouw cliënten nog beter kan ondersteunen.
