Veel cliënten in het sociaal domein hebben last van stress door de situatie waarin zij zitten. Wij vroegen onze collega Silke van Alphen waarom het belangrijk is om iets te weten over stress en wat zij deelnemers van haar training mee wil geven.
“Stress is een vorm van spanning, zowel positief als negatief. Het lichaam wordt extern geprikkeld door stress en reageert. Bij positieve (tijdelijke) stress zie je bijvoorbeeld dat mensen scherper worden en beter presteren. Mensen die last hebben van negatieve stress worden bijvoorbeeld sneller boos, hebben meer last van impulsen of komen niet meer in beweging. Zo ben ik in de praktijk het voorbeeld tegengekomen van een mevrouw die na afronding van haar 3-jarig traject in de schuldhulpverlening een flink geldbedrag kreeg. Door de stress die ze de afgelopen jaren ervaarde heeft ze – onder het mom van zichzelf een beloning geven – het bedrag binnen 24 uur uitgegeven aan online shoppen via websites als Groupon en Vakantieveilingen.”
“Een belangrijk onderdeel van stress-sensitief werken is dat je als schuldhulpverlener, klantmanager of Wmo-consulent weet wat stress is en welke impact dit kan hebben op de situatie van jouw cliënt. Ik zie in mijn werk dat veel professionals in het sociaal domein op hoofdlijnen weten wat stress doet met mensen. Toch is het niet altijd even makkelijk om hier in de hectiek van alledag echt rekening mee te houden. Bovendien kunnen onbewuste vooroordelen over mensen met financiële problemen een rol spelen, waardoor hier (onbewust) minder rekening mee wordt gehouden. In de training besteed ik altijd aandacht aan het bij iedere casus scherp zijn op de vraag of er sprake is van chronische stress en welke ruimte er is om die weg te nemen.”
“Stress-sensitief werken valt of staat met het goed voor ogen houden welk effect je in een casus wilt bereiken. Gaat het werken? Past het bij deze persoon in deze situatie? Is de benodigde denkruimte en zelfregulatie beschikbaar? Effectief inspelen op stress door naar het gewenste effect te kijken gaat vooral over het realistisch inschatten van de zelfregulatie van mensen, daar rekening mee houden en proberen die zelfregulatie te versterken zodat er ruimte komt voor meer probleemoplossend vermogen en een duurzame stabiele toekomst. Bij het bepalen van het gewenste effect spelen kernwaarden als waardering voor de eigenheid van de cliënt en werken vanuit wederzijds vertrouwen en respect met de bedoeling bij te dragen aan het geluk van die ander een grote rol.”
“Op basis van mijn ervaring met het implementeren van stress-sensitief werken raad ik gemeenten aan om stress-sensitief werken gefaseerd in te voeren, zodat het beter beklijft bij professionals en écht onderdeel wordt van het DNA van de gemeente. Waar zou je mee kunnen beginnen?
“Nee, zeker niet. Stress-sensitief werken bestaat uit heel veel puzzelstukjes. Het is belangrijk dat na het eerste begin leidinggevenden en professionals samen aan de slag gaan met alle stukjes van de puzzel. Dit vraagt dat leidinggevenden een voortrekkersrol nemen en het goede voorbeeld geven. Je kunt je voorstellen dat de effecten van stress net zo goed van toepassing zijn op professionals. Zeker als de caseload hoog is of als er een andere werkwijze met nieuwe processen ingevoerd wordt. Belangrijk is dus dat leidinggevenden of kwaliteitsmedewerkers de professionals coachen volgens de principes van stress-sensitief werken. Ga vervolgens gezamenlijk aan de slag om te kijken wat de volgende stap is en hoe die het beste geïmplementeerd kan worden.”
