Elke keer als ik handhavers spreek ben ik weer onder de indruk van hun kennis en kunde. Ze kennen de wet goed en kunnen die toepassen, beheersen gesprekstechnieken en zijn zich bewust van hun rol en de mogelijke gevolgen van hun adviezen.

Er is veel te doen om de zogenaamde boodschappenaffaire die begon met de uitspraak ECLI:NL:RBMNE:2019:4746. Tegen deze uitspraak is hoger beroep ingesteld en op 23 augustus uitspraak gedaan door de Centrale Raad van Beroep (ECLI:NL:CRVB:2021:1918).

Kennis van gedrag helpt om de dienstverlening van gemeenten in de Participatiewet te verbeteren. Dat blijkt uit onderzoek van bureau Duwtje. In 2020 onderzocht het bureau in opdracht van het ministerie van SZW hoe gedragsinzichten kunnen bijdragen aan het niet komen opdagen voor een afspraak of telefoon niet in een keer opnemen.

Houdt u zich binnen uw gemeente bezig met onderzoeken naar het recht op bijstand? Dan kunt u, naast de meer traditionele onderzoekmethoden, in veel gevallen ook open bronnen raadplegen op internet, zoals Marktplaats en ‘open’ delen van Facebook. Deze nieuwe handreiking over internetonderzoek geeft u hierbij het nodige houvast.

Ongeveer 35% van alle huishoudens die recht hebben op een (aanvullende) bijstandsuitkering maakt daar geen gebruik van.

Mensen die succesvol zijn geven niet op, ook niet na teleurstellingen. Positieve verwachtingen van anderen geven hen bovendien een extra stimulans. Binnen de Participatiewet wordt weinig gebruik gemaakt van deze kennis: werkzoekenden krijgen eerder straf dan aanmoediging.

Eind maart 2021 telde Nederland 433 duizend mensen in de bijstand. Dat zijn er bijna 12 duizend meer dan een jaar eerder. Voor het vierde kwartaal op rij zijn er nu meer bijstandsontvangers dan een jaar eerder. De toename was in het eerste kwartaal van 2021 relatief het sterkst onder jongeren.

Veel gemeenten werken met beleidsregels voor bijzondere bijstand. Het is belangrijk dat deze begrijpelijk zijn voor medewerkers en inwoners van de gemeente. Onze juridisch adviseurs ontwikkelden in samenwerking met DUO+ een model voor beleidsregels bijzondere bijstand in duidelijk taal. We spreken daarover met Wim Eiselin, juridisch adviseur Participatiewet.

Voor het eerst in een aantal jaar nam het aantal mensen in de bijstand in 2020 landelijk gezien toe. Ook het aantal mensen dat de bijstand instroomde steeg en de uitstroom was een kwart minder dan in 2019.

De bijstand is complementair. Met andere woorden, de bijstand vult het inkomen aan als het inkomen lager is dan de bijstandsnorm en er geen in aanmerking te nemen vermogen is. Dat klinkt heel eenvoudig! Toch blijkt – ook hier – de praktijk weerbarstiger dan de theorie.

Verbetering van de uitvoering is een noodzakelijke voorwaarde voor verbetering van het sociaal domein. En we kunnen vandaag al beginnen!

Iedereen in Nederland komt op enig moment in aanraking met een uitvoeringsorganisatie. Het is goed geregeld en gaat dus meestal goed. Maar waar het misgaat komen mensen vreselijk in de knel. En zien zij geen mogelijkheid om daar weer uit te komen.